Regels en vergroening zetten het kleinere binnenvaartschip onder druk. Foto: E. Lengkeek

Vanuit verschillende hoeken komt er bijval voor het kleinere type binnenvaartschip. Dat moet met vergroening gesteund worden, vinden belangenorganisaties. Er volgde ook een motie in de Tweede Kamer rondom de ‘bedreiging’ van de kleine binnenvaart en roep om steun voor dit deel van de vloot.

Ellen Lengkeek en Claudia Langendoen

De motie werd ingediend tijdens een begrotingbehandeling van Infrastructuur en Waterstaat door de SP. Deze partij constateert net als de verantwoordelijke minister een ‘omgekeerde modal shift’ door het verdwijnen van de kleine binnenvaart. Kleinere binnenvaartschepen zijn hard nodig om ook in de kleinere vaarten het bedrijfsleven te kunnen bedienen. Daar zijn veel partijen het over eens. Zo niet over de praktijk.
De SP roept de regering op om voor 1 januari 2020 een ‘werkbare hardheidsclausule in te stellen waarmee de diversiteit van de binnenvaartvloot behouden blijft’. De partij wijst daarbij op nieuwe regels, waaronder geluidseisen, waar schepen gebouwd voor 1976 aan moeten voldoen. Volgens TNO is dat onmogelijk.

De Algemeene Schippers Vereeniging vraagt al jaren om aandacht voor de problemen waartegen de vloot kleine schepen aanloopt, waardoor deze vloot ook steeds verder uitdunt. ,,We komen namelijk allemaal in het gedrang’’, stelt ASV.
Ook ondernemersvereniging evofenedex roert zich voor behoud van het kleine schip. In het kader van de Green Deal wil deze organisatie dat er een breed inzetbaar vergroeningsfonds komt en dat voorkomen wordt dat kleinere schepen op grote schaal gesloopt worden.

Lange contracten
Evofenedex gaat met de Raad voor Binnenvaartverladers een convenant duurzame binnenvaart opstellen, zo liet het tijdens het nationaal Congres Binnenvaart weten. Ook werkt de organisatie aan een modelcontract voor een lange-termijnsamenwerking tussen verlader en binnenvaart. Hierdoor moet het voor binnenvaartondernemers aantrekkelijker worden om het schip te vergroenen. Een dergelijk contract zou ook kunnen meehelpen om investeringen in nieuwe of de ombouw van huidige schepen makkelijker van de grond te krijgen.

Regelgeving en verplichte vergroening zetten het kleinere binnenvaartschip onder druk. Terwijl politiek en ondernemers de noodzaak inzien om het bedrijfsleven ook over smallere vaarten, tot in het achterland, te bedienen om extra druk op de weg te voorkomen. Geluidseisen zijn dit keer onderwerp van gesprek.
Als je 31 jaar bent en samen met je echtgenote bouwt aan een toekomst in de binnenvaart, dan wil je investeren in aanpassingen die effect sorteren. ,,Zoals in de vergroening van je bedrijf en modernisering van de laadruimten, zodat je je klanten nog beter kan bedienen’’, verwoordt schipper Ronald Sipsma van de Andamento.
In plaats daarvan gaat nu te veel geld naar investeringen om weer te voldoen aan de nieuwe geluidseisen die in 2020 van kracht worden. Een klein vermogen heeft het stel al uitgegeven. En nog is het niet genoeg. ,,We voldoen aan de eisen die worden gesteld voor A1-vaart, oftewel de 14-uursvaart. Maar voor de B-vaart, waarbij 24 uur gevaren mag worden, zijn nog meer aanpassingen nodig’’, aldus de schipper die met argusogen de ontwikkelingen in Den Haag volgt en hoopt op politiek ingrijpen en een noodoplossing van de minister. Zodat hij wordt behoed voor aanpassingen waartoe hij wordt gedwongen, maar waaraan hij totaal geen behoefte heeft.

Frustrerend
Zo is hij bijvoorbeeld genoodzaakt om slaapplaatsen te creëren op het voorschip, omdat de huidige niet aan de geluidseisen voldoen. Totale kolder natuurlijk, beaamt hij, want niemand die er gaat slapen. Buitengewoon frustrerend dus, geeft hij aan. Maar de handdoek in de ring gooien, doet hij niet. In tegenstelling tot veel andere scheepseigenaren die hij om hem heen wel noodgedwongen ziet stoppen. ,,Schippers die niet eens meer beginnen aan het aanbrengen van aanpassingen, omdat het niet haalbaar is. Zij brengen hun schip naar de sloop.’’
Een ontwikkeling die ook woordvoerder Sunniva Fluitsma van de Algemeene Schippers Vereniging waarneemt. Al geruime tijd vraagt zij aandacht voor de problemen waartegen de vloot kleinere schepen aanloopt en die om die reden steeds verder uitdunt. ,,We komen namelijk allemaal in het gedrang. Alleen niet allemaal op hetzelfde moment. Je weet nooit precies hoe groot de problemen zijn, totdat je in een keuring zit. Sommigen wachten dat niet af en verkopen hun schip tegen een dumptarief aan de sloop of gaan verder als woonschip.’’

Diversiteit
Een zeer onwenselijke situatie, zo geeft zij aan. Want juist de diversiteit van de binnenvaartvloot moet behouden blijven, bepleit zij voortdurend in politiek Den Haag waar zij gehoor lijkt te krijgen. ,,Het tij moet – voor zover dat nog mogelijk is – worden gekeerd’’, zegt Fluitsma. Want de kosten waartegen schippers aanlopen, zijn te hoog. ,,Die lopen op van 80.000 tot 370.000 euro’’, meldt ze in een recent schrijven aan politici, in aanloop naar het recente begrotingsdebat, waarbij zowel de SP als PVV de problemen in de binnenvaart aan de orde stelden. ,,En dan nog is het niet zeker of ondanks deze investeringen de nodige reductie haalbaar is. En dit gaat dan alleen nog maar over de geluidseisen.’’

Noodmaatregelen
Het is twee voor twaalf, maakt zowel Fluitsma als schipper Sipsma duidelijk. Sipsma komt er in tegenstelling tot veel collega’s wel, vertrouwt hij zelf op de goede afloop. Hij heeft nog tijd. Dat scheelt. ,,We hebben een 7-jaarscertificaat en zijn voorlopig nog niet aan keuring toe. Ik hoop dat in de tussentijd politiek wordt ingegrepen en noodmaatregelen van kracht worden. En kan het niet anders? Dan komen die slaapplaatsen op het voorschip en al die andere aanpassingen er.’’
Hoe onbegrijpelijk hij de noodzaak daartoe ook vindt. Want toch genoegen nemen met de 14-uursvaart waaraan hij wel voldoet? Dat wordt lastig. ,,Ons schip wordt dan economisch minder waard. De containervaart is tegenwoordig een 24-uurs economie. Om daarin te kunnen meedraaien, moet je 24 uur kunnen varen. We willen onze klanten wel op tijd kunnen bedienen.’’
,,Van oude schepen wordt geëist dat ze aan de nieuwste nieuwbouweisen voldoen’’, verbaast hij zich. ,,Vreemd, want als je een huis koopt uit de jaren twintig wordt ook niet geëist dat je dat aan dezelfde standaarden aanpast als die van een nieuwbouwwoning uit 2010. Maar van ons wordt wel op een schip een bepaalde deurposthoogte verlangd.’’

,,Er wordt uitgegaan van bepaalde arbeidsomstandigheden, terwijl wij in ons geval niet eens met personeel varen. Het is heus niet zo dat er opeens mensen doof worden op ons schip. We worden opgezadeld met regelgeving die helemaal niet voor ons bedoeld is, maar die wel inhoudt dat wij onze bedrijfsvoering moeten veranderen. Bovendien zijn we zelf wel in staat om maatregelen te nemen voor ons persoonlijke comfort.’’