Wil die green deal écht kans van slagen hebben, dan zullen de vergroeningsafspraken in de sector breder omarmd moeten worden, waarschuwt de Green Award Foundation. Foto Matthijs Daniels

De binnenvaart moet een algemeen duurzaam label krijgen, vindt de minister. Goed voor verladers, goed voor korting op havengeld en financiering, goed voor het milieu. Voor de Green Award Foundation is er nog een wereld te winnen.

Auteurs: Claudia Langendoen en Ellen Lengkeek

Verladers staan er meer voor open om voor ‘groene schepen’ te betalen, maar op een energielabel waarin ook tal van aspecten zoals veiligheid worden meegewogen zitten zij lang niet allemaal te wachten. Als verlader mag je verwachten dat een schip veilig is, is onder meer de gedachte.
Labeling van milieuprestaties moet vooral eenduidig en breed inzetbaar zijn om als schipper voor kortingen bij banken of overheid in aanmerking te komen. ‘Een oud of een nieuw schip; wie betaalt en aan een aantal eisen voldoet kan een keurmerk als de Green Award krijgen’, was jarenlang een veelgehoorde klacht van schippers.
De Green Award is een certificaat dat door het onafhankelijk bureau Green Award Foundation wordt uitgereikt aan schepen en rederijen die extra hebben geïnvesteerd in schip en bemanning ter verbetering van de veiligheid en milieuprestaties. Havens – 27 hebben zich al aangesloten bij de organisatie – belonen schepen met een Green Award al een aantal jaar door kortingen op het havengeld. Het certificaat bestaat sinds acht jaar voor de binnenvaart en is afgeleid van het gelijknamige keurmerk dat in 1994 in de zeevaart is ingevoerd.
Labeling is onder meer opgenomen als voorwaarde in de maritieme green deal, die minister Van Nieuwenhuizen onlangs heeft gesloten. Wil die green deal écht kans van slagen hebben, dan zullen de vergroeningsafspraken in de sector breder omarmd moeten worden, waarschuwt de Green Award Foundation, de organisatie achter het milieukeurmerk. Dit valt of staat met duidelijkheid naar de schippers toe. Die staan immers nog niet allemaal te popelen.
De organisatie gaat op zoek naar nog meer mogelijkheden om haar programma te verbreden en vertrouwd op de kracht van het keurmerk.
De recente ondertekening van de green deal, waarvoor de minister 15 miljoen euro aan compensatiegelden uittrekt, is mooi, maar het is pas het begin, geeft de Green Award Foundation aan.
Nu is concrete uitwerking onontbeerlijk. Want, zo waarschuwt executive director Jan Fransen van de Green Award Foundation: ,,De vergroeningsafspraken moeten in de sector wel navolging krijgen. We moeten ervoor waken dat de deal niet een soort kickstart wordt – ‘kijk, we doen iets aan klimaatdoelstelling’ – en dat het daar vervolgens bij blijft. Ik zie genoeg initiatieven om me heen die op papier erg mooi zijn, maar waar je bij de uitvoering vraagtekens kunt plaatsen.’’
Die duidelijkheid komt er snel, verzekert voorzitter Dominic Schrijer van Koninklijke BLN-Schuttevaer. Een taskforce werkt daaraan. Nog eind dit jaar, begin volgend jaar moet er een concreet pakket liggen, waaruit blijkt wat de stappen en labels zijn en om welke bedragen het gaat als je versneld investeert in duurzame maatregelen. ,,Zodat direct duidelijk is wat je moet betalen, wat de financiële compensatie is en hoe interessant een investering is’’, aldus Schrijer.

Meerwaarde
Dan zullen ongetwijfeld meer schippers overtuigd raken van de meerwaarde van de green deal en tot investeringen overgaan, verwacht hij. Want wat dat betreft is er nog een wereld te winnen in de sector, ziet ook hij. Zeker niet alle schippers zijn positief over de deal die werd ondertekend door onder meer de rijksoverheid, provincies, havens, maritieme brancheorganisaties zoals CBRB en BLN Schuttevaer, verladers, vervoerders, banken en kennisinstellingen. Zo ondertekende bijvoorbeeld de Algemeene Schippers Vereniging (ASV) de green deal niet.
Er zijn dus nog zieltjes te winnen. Hierbij moet het green dealprogramma zichzelf verkopen, vertrouwt Jan Fransen op de kracht van zijn keurmerk. ,,Die hebben wij opgedeeld in een brons, zilver en goud-certificatie’’, verduidelijkt hij. Alleen schepen waarvan de hoofdmotoren voldoen aan de emissiestandaard EU Stage V komen in aanmerking voor het gouden certificaat. Mits uiteraard aan nog meer voorwaarden wordt voldaan. Schepen waarvan de hoofdmotoren voldoen aan het emissie-plafond CCR-2, kunnen in aanmerking komen voor ‘Brons’ en ‘Zilver’. ,,Met deze indeling motiveren wij schippers en rederijen om een stapje harder te lopen. Er zijn havens die kortingen geven op basis van deze drie gradaties. Er zijn 27 havens bij ons aangesloten, waaronder Rotterdam, Amsterdam, de North Sea Ports, Vlissingen-Terneuzen en Gent, maar ook Zwijndrecht, Dordrecht, Moerdijk en het Twentekanaal. En er komen er steeds meer bij.’’
,,Sinds twee jaar hebben we ook een Platinumlabel waarbij naar zero emission wordt gestreefd,’’ vertelt Fransen ook. ,,In de haven van Rotterdam wordt het havengeld volledig kwijtgescholden aan schepen met het Platinumlabel’’, geeft hij als voorbeeld.

Investeringen
Zo zijn er tal van voordelen te behalen. Maar dat vergt investeringen op meerdere gebieden. Green Award gaat immers naast uitstoot van motoren ook over watervervuiling, veiligheid, afvalafgifte en bijvoorbeeld onderhoud. En niet iedereen heeft geld of is bereid tot grote investeringen.
Die afweging kan dus alleen worden gemaakt als schippers weten waar zij aan toe zijn. ,,Want uiteindelijk is het gewoon een rekensom’’, verwoordt Schrijer. Hij wijst op de meerwaarde van het vergroeningsfonds. ,,Zonder dat fonds komt de versnelling die we willen wat betreft duurzame investeringen er niet.’’ Maar ook wijst hij onder andere op helderheid over het gelijkwaardigheidsprincipe. Zodat schippers zekerheid hebben dat ook investeringen in bestaande schepen erkend worden.
Terwijl de task force het pad effent, verkent de Green Award Foundation verdere mogelijkheden om het programma te verbreden. ,,Zodat we nog meer haalbare elementen kunnen toevoegen aan ons programma’’, aldus Fransen. Want er is veel mogelijk, heeft hij ervaren. ,,In het begin kregen we veel klachten van schippers die aangaven dat iedereen met brons voer. Dat was ook zo. Nu zijn we vier jaar verder en zien we het aantal Bronzen certificaten significant afnemen. Het Zilver groeit.’’

Batterijpakket
,,Dit is dankzij investeringen als het gebruik van roetfilters en groenere brandstoffen. We hebben intussen daadwerkelijk twee Platinumlabels uitgereikt, die schepen varen nu op een batterijpakket. En de verdere toepassing van elektrisch varen en het gebruik van waterstof zal een vlucht nemen’’, verwacht Fransen. ,,Mits het aantal bunkerpunten op orde wordt gebracht. Je kunt wel goede ideeën hebben, maar als het logistiek niet klopt, bereik je minder.’’
Zijn boodschap is duidelijk: zet er met elkaar de schouders onder en zoek samenwerking, op nationaal en internationaal niveau.
Volop werk aan de winkel dus. Intussen wachten ondernemers nog even af, ziet Schrijer. ,,En dat mag natuurlijk.’’ Hoewel er ook voorlopers zijn. ,,Schippers die met schone brandstof en een schone motor willen varen en willen investeren in een mooi schip dat jaren meekan.’’ Dat is de toekomst, want benadrukt zowel Schrijer als Fransen: uiteindelijk ontkomt niemand aan vergroeningsmaatregelen.
Fransen: ,,Het gaat er gewoon allemaal komen. Ik creëer wel eens gekscherend een toekomstbeeld van iemand die boodschappen doet in de supermarkt en niet alleen de prijs, maar ook de foodprint van het product scant. Mensen zullen vaker voor duurzaamheid kiezen.’’
Alles valt of staat wat dat betreft met duidelijkheid voor de schipper. Schrijer: ,,Dat lukt alleen als we hieraan op het hoogste niveau met de beste mensen werken en er veel tijd en energie insteken. Het is complex. Als het simpel zou zijn, was het allemaal allang geregeld geweest.’’