Caroline Nagtegaal in Brussel bij het Europees Parlement. Foto: Europees Parlement

‘Chinese scheepswerven extreem zorgwekkend voor onze maakindustrie’

Na de Europese verkiezingen van deze maand zullen er nieuwe parlementsleden komen en oude vertrekken uit Brussel. Een aantal dossiers is afgesloten of krijgt voortgang. Verduurzaming en versterking van transport over water blijven belangrijke onderwerpen. Urgent is nog altijd de vraag naar schone brandstoffen voor de scheepvaart en voor het internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. Onder de vertrekkende parlementariërs ook onze columniste Caroline Nagtegaal die weer naar het bedrijfsleven gaat. We vroegen naar haar bevindingen van de afgelopen jaren binnen haar maritieme politieke werk.

Ellen Lengkeek

U heeft zich beziggehouden met het baanbrekende Fit-for-55-pakket. Lukt het om de CO2-uitstoot in 2030 tot 55 procent te reduceren?
,,Daar is de sector al hard mee bezig! Het waren roerige jaren in de politiek, zo ook voor bedrijven in Nederland en Europa. De COVID-19-pandemie en de Russische invasie in Oekraïne hebben de wereldwijde economie en handel ontwricht en de Nederlandse binnenvaartsector was geen uitzondering. Lockdowns en verstoringen in toeleveringsketens en hoge energie- en transportkosten leidden tijdelijk tot een flinke afname van de vraag naar transportdiensten en logistieke problemen.’’
,,In deze turbulente jaren bleef de Nederlandse binnenvaart een cruciale rol in de logistieke keten spelen. De sector hield onze economie draaiende, waarbij ze ook te maken kregen met veel nieuwe wet- en regelgeving. Een grote opgave voor de sector, maar de inzet op een duurzamere toekomst biedt ook kansen wat mij betreft. Denk aan de Verordening alternatieve brandstoffeninfrastructuur waarin ik me heb hardgemaakt voor de uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen in Europese zee- en binnenhavens, zoals walstroom en LNG-stations.’’
,,Waar ik echt van onder de indruk ben, is de samenwerking die de sector opzoekt om te verduurzamen. Het eerste waterstof-elektrische binnenvaartschip ter wereld bijvoorbeeld, het schip H2 Barge 1, is tot stand gekomen door een nauwe samenwerking tussen sportmerk Nike en Future Proof Shipping. Of zie de krachtenbundeling tussen de VOF Sympathie Shipping van binnenvaartschipper Eric van Dam met partners in de graanketen. Dankzij deze samenwerking is weer een stap gezet naar een duurzamere toekomst met een schip varend op de duurzame HVO100 biobrandstof. Met HVO100, gemaakt van plantaardige restoliën en vetten of gebruikt frituurvet, bereiken ze samen een indrukwekkende CO₂-reductie van meer dan 85 procent in vergelijking met conventionele diesel. Dat zijn de stappen naar groene groei die we nodig hebben.’’

Bent u tevreden met de uitrol van walstroom (tot nu toe)?
,,We zijn op weg, maar voor een Europees walstroomnetwerk kunnen er nog stappen worden gezet. Daarom zijn er in de Verordening alternatieve brandstoffeninfrastructuur doelen voor walstroom opgesteld. Tegelijkertijd is de uitrol van walstroom in de praktijk een immens ingewikkelde opgave. Daarom is samenwerking tussen alle marktspelers hierbij zo van belang. Op welke terminal moet walstroom worden aangelegd? Welk type schepen meert aan en welk vermogen hebben ze nodig? Een flinke puzzel! Daarom organiseerde ik walstroomtafels met relevante stakeholders: van reders tot binnenhavens, en netbeheerders tot terminals. Door alle koppen bij elkaar te steken, hebben we de Europese regels voor walstroom zo kunnen maken dat die werken.’’

Wat waren overwinningen voor u in het parlement?
,,Ik heb me mede hardgemaakt voor de uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen in Europese zee- en binnenhavens, zoals walstroom. Daarnaast heb ik sterk ingezet voor het behoud van LNG, terwijl er grote politieke druk was om LNG af te schrijven. Wat mij betreft blijft het echter een transitiebrandstof die de sector voorlopig nog nodig kan hebben.’’
,,Die groene groeiopgave, daar hangt een prijskaartje aan. Daar ben ik me natuurlijk van bewust. Daarom schreef ik een Binnenvaartrapport waarin ik de Europese Commissie opriep om een Europees binnenvaartfonds te realiseren, om zo de sector financieel te ondersteunen en investeringszekerheid te bieden in de groene en digitale transitie. Met resultaat, want het kwam terug in de Europese binnenvaartstrategie Naiades III. Maar zoals veel in Brussel is ook dit een zaak van lange adem. Wanneer het fonds er eenmaal is, moet het wat mij betreft juist toegankelijk zijn voor mkb’ers, zelfstandigen en familiebedrijven. Want voor die ondernemers is investeringszekerheid zo van belang.’’

Caroline Nagtegaal: ,,De Europese Unie moet wakker worden.’’ Foto: Jasper Bosman

‘De maritieme maakindustrie staat te beperkt op de radar’

Wat viel op in uw werk voor de maritieme sector?
,,De hands-on mentaliteit in deze sector is enorm. Ook is er een heel sterk besef dat de transitie onvermijdelijk is. Men wil eraan bijdragen, maar kán het soms niet, bijvoorbeeld omdat de kosten simpelweg te hoog zijn of de regels te complex. Daarom vind ik dat Brussel de komende jaren haar rol moet pakken als facilitator, als de maritieme compagnon. Want dát is waar ik geloof dat Brussel van enorme meerwaarde kan zijn, door meer samen te werken met die prachtige maritieme sector.’’

Hoe belangrijk is de rol van Brussel voor de maritieme sector? Kan er tegen grootmachten als China en de Verenigde Staten voldoende worden bereikt vanuit Brussel?
,,Chinese scheepswerven dreigen met flinke staatssteun de Nederlandse maritieme maakindustrie uit onze Europese interne markt te duwen. Dit is extreem zorgwekkend, omdat de sector van strategisch belang is. We hebben de kennis in huis en schepen zijn onmisbaar voor de energietransitie die we met elkaar moeten maken. Daarnaast moeten goede marineschepen onze vitale infrastructuur beschermen tegen dreigingen van buitenaf. Wat mij betreft moet de Europese Unie wakker worden, want de maritieme maakindustrie staat te beperkt op de radar. Ik heb in mijn mandaat dan ook aandacht voor gevraagd voor gericht Europees beleid voor de maritieme maakindustrie. Daarom is het goed dat in Nederland een sectoragenda maritieme maakindustrie vorig jaar is gepresenteerd. Zeker gezien de huidige geopolitieke ontwikkelingen, is het van groot belang dat we onze strategische autonomie in Europa bevorderen en China op afstand houden. Dit kan Nederland niet alleen aan, maar dit doen we door samen te werken met onze Europese partners, als één Europees blok.’’

Welke legacy laat u na?
,,Ik denk dat ik Brussel een stukje dichterbij heb gebracht, ‘bereikbaar’ gemaakt, voor de bedrijven uit onze prachtige sector van transport, logistiek, havens en industrie. Voor partijen die elke dag keihard werken aan schoner varen, rijden en vliegen. Door samen met hen te werken aan wet- en regelgeving die bijdraagt aan een concurrerende, duurzame, krachtige sector.’’

Wat gaat u nu doen?
,,Destijds kon ik met mijn ervaring uit het bedrijfsleven, onder andere bij het Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol Airport, een waardevolle bijdrage leveren aan het politiek debat en besluitvorming. Nu wil ik mijn politieke ervaring weer inzetten voor het bedrijfsleven, met name om de vertaalslag van beleid naar uitvoering vorm te geven. Dus: lekker terug naar Rotterdam!’’

Caroline Nagtegaal in de Waalhaven: ,,Nu weer lekker terug naar Rotterdam!’’ Foto: E. Lengkeek.