Opslag van baggerslib was jarenlang de functie van het havenbekken naast Tata Steel.

De behoefte aan havencapaciteit ten behoeve van aanleg en onderhoud van windparken neemt toe. In IJmuiden zijn vergevorderde plannen om een voormalig slibdepot om te vormen tot haven. Deze Energiehaven zal zo’n achttien hectare toevoegen aan de IJmuidense haventerreinen.

• Jan van den Berg

Wie de plannen voor windenergie op de Noordzee ziet, krijgt snel in de gaten dat er de komende paar decennia enorm veel werk verzet wordt om alle windturbines te plaatsen. Hoeveel dat er zullen worden, is nog niet precies bekend, maar dat er halverwege deze eeuw tweeduizend exemplaren op het Nederlandse deel van de Noordzee zullen staan, is geen overdreven hoge schatting.
Die komen op twintig tot honderdtwintig kilometer uit de kust van Noord- en Zuid-Holland te staan. De meest in het oog springende havens van waaruit de turbines gebouwd en onderhouden zullen worden, zijn IJmuiden en Den Helder. In deze havens is daarom fors meer ruimte nodig. In IJmuiden is deze te vinden in een terrein dat pal achter de Noordpier en dus dicht aan zee ligt.

Averijhaven
Dit gebied was tot halverwege de jaren zestig van de vorige eeuw onbebouwd. In 1967 werd hier de Averijhaven in gebruik genomen. De bedoeling daarvan was dat schepen die op de Noordzee in de problemen waren gekomen of beschadigd waren hier een veilig heenkomen konden zoeken. Dat is vrijwel nooit gebeurd.
Vandaar dat Rijkswaterstaat de gelegenheid kreeg de haven om te vormen tot depot voor baggerslib. Tussen 1991 en 2022 is er 850 duizend kubieke meter slib opgeslagen. Dat is intussen allemaal overgebracht naar De Slufter: het baggerdepot op de Maasvlakte.


De nieuwe haven zal voornamelijk worden gebruikt voor de windindustrie.

Businesscase
De ruimte voor de Energiehaven is er nu dus. Een geheel sluitende businesscase is er echter nog niet. Die is waarschijnlijk aan het einde van dit jaar gereed. Een opsteker voor het samenwerkingsverband achter de haven is de twee miljoen euro Europese subsidie voor het ontwerp van de kade van de Energiehaven. Dit samenwerkingsverband bestaat uit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de provincie Noord-Holland, gemeente Velsen, Tata Steel, Zeehaven IJmuiden en Port of Amsterdam. Zij streven ernaar om de Energiehaven in 2027 operationeel te hebben.

Dijk
Daarvoor moet er nog wel wat gebeuren. Om het slibdepot te maken, is er een dijk gelegd rond de voormalige Averijhaven. Die dijk moet verwijderd worden. Vervolgens zal het depot gedempt worden, zodat een vlak terrein ontstaat van achttien hectare. Dit ligt grotendeels op het terrein waar nu nog het slibdepot ligt. Tata Steel zal vijf hectare van zijn aangrenzende terrein beschikbaar stellen.
Aan de westzijde van het nieuwe haventerrein komt een 580 meter lange kade met een gegarandeerde diepte van 12,5 meter. Hier kunnen de schepen aanleggen, die componenten van windturbines aanvoeren en vervolgens naar de Noordzee brengen voor installatie.

Binnenvaart
Aan de oostzijde komt een kade van 140 meter lang met een diepte van 6,35 meter. Deze is bestemd voor de binnenvaart. Deze kan gebruikt worden voor de windturbines, maar is in de eerste plaats bestemd voor binnenvaartschepen die Tata Steel als bestemming hebben. Deze kade komt in de plaats van de huidige aanlegplaats voor de binnenvaart, die door Tata Steel wordt gebruikt voor de aan- en afvoer van cokes, slakzand, staalslakken en stof van hoogovengas. Het staalbedrijf houdt om deze reden 1,1 hectare van het haventerrein voor eigen gebruik.

Bulkcarriers
Hiermee zijn de werkzaamheden niet voorbij. Naast het baggerdepot ligt nu de lichterplaats. Hier worden bulkcarriers gedeeltelijk gelost, die te diep zijn om door het Noordzeekanaal naar Amsterdam te kunnen varen. De lichterplaats schuift zo’n vierhonderd meter op naar het oosten, zodat de bulkcarriers niet in de weg liggen voor de beide kades van de Energiehaven.