,,Minister Van Nieuwenhuizen was betrokken en wilde de kleine schepen en kleine vaarwegen behouden.’’ Archieffoto Rijkswaterstaat tijdens bezoek Volkeraksluizen

Ze heeft de Algemeene Schippers Vereeniging in het dna, maar na twintig jaar is het genoeg geweest en stopt woordvoerder Sunniva Fluitsma (65) met haar werk bij de schippersclub. Afscheid van een bevlogen binnenvaartondernemer: ‘Er zijn straks nog nauwelijks kleine schepen.’

Ellen Lengkeek

Hoe lang vaar je al?
,,Ik vaar inmiddels achttien jaar fulltime mee, daarvoor heb ik vijftien jaar lang ongeveer de helft van het jaar meegevaren naast mijn baan in het middelbaar beroeps onderwijs.’’

Heeft de binnenvaart zich in de afgelopen decennia gunstig ontwikkeld?
,,Nee, zeker niet. Ik zie een afname van de diversiteit van de binnenvaartvloot. Daardoor kunnen bepaalde klanten niet meer, of slecht, worden bediend. Er zijn heel veel kleine schepen verdwenen. Bovendien zie ik dat het moeilijk is personeel te vinden omdat mensen geen – goede – toekomst meer zien in de binnenvaart. Ook veel schippers willen stoppen. Er is al lang een omgekeerde modal shift gaande. Politici noemen de binnenvaart niet eens meer als het over de begroting van infrastructuur gaat. Allemaal slechte ontwikkelingen.’’

Wat is de sterkste kant van de binnenvaartsector?
,,De binnenvaart is de vervoerstak die de maatschappij het minst belast. Dat is een heel sterk punt, maar wordt nauwelijks door partijen als zodanig erkend. En als het niemand interesseert heb je weinig aan zo’n sterk punt. Verder zijn we natuurlijk nog steeds goedkoop, maar er wordt van alles aan gedaan om ons duurder te maken, dus hoelang dat nog zo is?’’

En wat is de zwakste kant?
,,Het op korte termijn snel kunnen leveren van goederen zal altijd een probleem zijn. Ook snelle aanpassingen van vaartuigen zijn lastig. Het aantal schepen is te klein om goede investeringen te doen om producten zoals schone motoren te ontwikkelen. Dat maakt dat de kostprijs erg hoog is en dat schepen zich niet snel aan kunnen passen aan ontwikkelingen.’’

Welke politieke beleidsmaker blijf je het meeste bij?
,,Minister Cora van Nieuwenhuizen. Ze was betrokken en iemand die werkelijk de sector wilde helpen. Dat je je in een gesprek ook zo snel op je gemak kunt voelen bij een minister is waardevol. Het is en blijft ontzettend jammer dat zij niet heeft kunnen bereiken wat zij en wij wilden. Zij wilde kleine schepen en kleine vaarwegen behouden. Zij heeft voor ons bij de Europese commissie gevraagd om clementie met de kleinere schepen. Zij werd in Europa echter afgepoeierd met de tekst dat men liever nieuwe schone schepen had, daarmee suggererend dat oudere schepen vervuilender zouden zijn.’’

Als je minister van Waterstaat zou zijn, wat pak je als eerste aan?
,,Ik zou proberen een centrale regie op ontwikkelingen te krijgen. Doordat er allemaal staatjes in een staat zijn krijg je niets voor elkaar. Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten, waterschappen, ILT, Rijnvaartcommissaris vanuit het ministerie, et cetera Ze doen allemaal onafhankelijk van elkaar iets wat henzelf goed uitkomt.’’


Sunniva Fluitsma.

Hoe ziet de binnenvaart er over dertig jaar uit?
,,Er zijn dan nauwelijks nog kleinere schepen tot vijftienhonderd ton. Heel veel transport zal over de weg gaan. Op korte en vaste trajecten zal er onbemand worden gevaren. Hoe leuk het varen dan nog is voor degenen die het moeten regelen is de vraag. En of dat het personeelstekort oplost? Elektrisch varen zal meer voorkomen dan nu, maar ook daarbij zal dat vooral om kortere trajecten gaan voor grotere schepen die van accu kunnen wisselen bij vaste stations. De vraag is of er geen betere methodes kunnen worden gevonden. Elektrisch varen biedt wel minder uitstoot maar is ook behoorlijk vervuilend door de delving van benodigde grondstoffen. Misschien is waterstof een betere oplossing. Nog veel grotere schepen zie ik niet komen, want dat werkt niet met al die wisselende waterstanden en de mogelijkheid die de vaarwegen bieden. Kleiner zal weer gewaardeerd worden maar of dat nog bekostigd kan worden?’’

Raad je jongeren aan om voor binnenvaart te kiezen?
,,Volg je hart. Als je het graag wilt, zeker doen! Je zit nooit voor je hele leven vast aan een baan, en iets doen wat je graag wilt is altijd waardevol.’’

Wat heeft de sector het hardste nodig?
,,Visie, kennis van de sector, betrokkenheid en erkenning op alle beleidsniveaus.’’

Hoe heb je je rol als ASV-woordvoerder ervaren?
,,Ongelooflijk interessant en waardevol, maar ook ongelooflijk zwaar omdat die knop nooit uitstaat. Iedereen weet je op elk moment te vinden. Journalisten schromen niet je bij nacht en ontij te bereiken. Politici sturen een mail en verwachten de volgende dag een onderbouwd verhaal, maar ook schippers in nood weten je te vinden. Ook als je zelf met iets heel anders bezig bent. Tegelijkertijd is het prachtig als je de kans krijgt je te uiten op een manier die zoden aan de dijk zet, dat je er werkelijk toe kan doen, dat je ziet dat je soms het verschil kunt maken, of anderen dat nu weten of niet.’’

Wat viel er tegen?
,,Het tegengewerkt worden door mensen die de sector juist zouden moeten koesteren vond ik ronduit stuitend. En men ging ver om ons, de ASV, te negeren, te vernederen, belachelijk te maken, jarenlang. We hebben heel hard moeten knokken om te laten zien dat de schippers zelf mee moeten praten over zaken die hen aan gaan. Niet alleen óver de binnenvaart praten, maar mét de binnenvaart, en ‘de binnenvaart’ zijn dus niet (alleen) de kantoormensen maar de mensen die alles zelf aan den lijve ondervinden.’’

En nu?
,,Met mijn man David blijf ik hopelijk nog enkele jaren fijn doorvaren en gaan we samen zoveel mogelijk genieten.’’