Bedrijventerrein Willem-Alexander in Roermond.
Kades die voldoende tegen hoogwater beschermd zijn. Schepen en trucks die elektrisch varen en rijden. Bedrijven die restproducten hergebruiken. De havens van de toekomst krijgen steeds meer vorm. Dat valt of staat met de juiste mindset bij overheden en bedrijven, leert de ervaring in het Limburgse Wanssum en Roermond.
Claudia Langendoen
Wie over enkele jaren de haven van bedrijventerrein Willem-Alexander in Roermond binnenvaart, ziet prachtige nieuwe en vernieuwde kades die beter bestand zijn tegen het water dat recent weer bewezen heeft in Limburg tot zeer grote hoogte te kunnen stijgen. Er rijden ongetwijfeld meer elektrische trucks rond voor vervoer van goederen in een straal rond de stad. Net als in de binnenhaven van Wanssum het geval zal zijn. Het streven is dat de haven in Roermond walstroom heeft en dat er in beide havens nog meer restproducten worden hergebruikt, zoals in de haven van Roermond waar bijvoorbeeld restmaterialen van keukenbladen in asfalt wordt verwerkt. Mogelijk liggen er strandaard op elk bedrijf zonnepanelen op het dak, rijden er in Wanssum elektrische fietsen over snelfietspaden en worden bedrijven vanuit de haven bevoorraad middels elektrische treintjes. En wie weet varen er in zowel Wanssum als Roermond nog meer elektrisch aangedreven schepen, naast het schip dat BCTN Containerterminal er al in de vaart heeft.
Het zijn dit soort plannen die in de havens van de toekomst vorm moeten krijgen, zoals de tijdsgeest dat dicteert. Dat vergt echter een bepaalde mindset, bij vooral ondernemers. Zo is afgelopen jaren het besef gegroeid in beide havens, die op eigen initiatief zijn aangewezen als pilotproject bij de ontwikkeling van de Handreiking Duurzaam en Toekomstbestending Havenbeleid. Die handreiking heeft recent vorm gekregen op initiatief van de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) en werd in oktober gepubliceerd.
Kade en waterkering
In Roermond zijn wat die mindset betreft al flinke stappen gemaakt. Zo zijn gemeente en ondernemers in het havengebied sterk gericht op aanpassing aan klimaatsveranderingen. ,,In bestaande plannen van het waterschap zijn straks drie van de acht bedrijven voldoende beschermd tegen het stijgende water’’, verduidelijkt Robbert Speksnijder, beleidsadviseur economische zaken bij de gemeente Roermond. Dat betekent dus werk aan de winkel om ook de andere bedrijven te beschermen. Er wordt daarom in samenwerking met de bedrijven, het waterschap en de provincie gewerkt aan een nieuwe waterkering, langs 975 meter kade. Tegelijkertijd wordt 295 meter logistieke kade gecreëerd. ,,Daarbij maken we zoveel mogelijk gebruik van kades die er nu al liggen, die worden opgewaardeerd’’, aldus Speksnijder.
Maar duurzaam havenbeleid en circulariteit vraagt om meer. Een recente verkenning op basis van de handreiking bracht aan het licht dat ondernemers in Roermond die thema’s al behoorlijk hebben omarmd. Speksnijder: ,,Veel van wat in onze haven wordt geproduceerd, wordt circulair en duurzaam gemaakt. Denk aan hergebruik van asfalt en papier en ijzerrecycling. Er worden pijlers voor windmolens op zee gemaakt. En we hebben de meest circulaire papierfabriek van Europa. Toch moeten we ook hier nog zeker slagen maken.’’
Spiegel
Eenzelfde geluid klinkt in Wanssum, waar recent een nieuw stuk haven is opgeleverd en waar de verduurzamingsslag nog in de beginfase verkeert. Rond die haven ontstaat nieuwe bedrijvigheid en dat is een mooi moment om de kandidaten daarvoor te stimuleren duurzaam te ondernemen, stelt Han van de Port, senior beleidsmedewerker economische zaken bij de gemeente Venray, waartoe Wanssum behoort. ,,Denk aan schepen die deze bedrijven gebruiken en alternatieve brandstoffen. Maar ook aan afvalverwerking, gevaarlijke stoffen en bijvoorbeeld geluidsoverlast. De handreiking biedt een checklist waarmee kan worden nagegaan in hoeverre hiervoor in de haven al aandacht is. Je krijgt als het ware een spiegel voorgehouden.’’ Aan gemeenten is het uiteindelijk de taak om faciliterend op te treden. ,,Met bijvoorbeeld het plaatsen van laadpalen voor elektrisch vervoer’’, vertelt Van de Port. Intussen wordt ook gewerkt aan het vergroten van het duurzaamheidsbesef. Hoewel ook daar slagen zijn gemaakt. ,,We merken dat het steeds meer tussen de oren van mensen gaat zitten. Veel havenbedrijven hebben het thema zelf al omarmd’’, zien beide gemeentemedewerkers.
,,Vaak is het voor bedrijven echter nog zoeken naar verdienmodellen, zij willen vaak snelle slagen maken’’, stelt Van de Port. ,,In die zin wordt dan nog in de stijl van de oude economie gedacht. Veel bedrijven willen de slag naar meer maatschappelijk ondernemen maken. Dat heeft echter tijd nodig.’’ Maar uiteindelijk zullen ze er zijn, die duurzame, toekomstbestendige havens, vertrouwen beiden. Daarvoor zijn nu de ondernemers aan zet. In Roermond trekken zij zelfs intussen de verduurzamingskar. Speksnijder: ,,Dat is fantastisch. Het zijn immers de ondernemers die het uiteindelijk zelf moeten gaan doen.’’
