Erdal Egin.

Twintigduizend vacatures worden in het lopende decennium verwacht voor de binnenvaart. Het personeelsprobleem blijft voorlopig dus meer dan urgent. Een oplossing moet de sector in eendrachtige samenwerking zien te vinden, zo was de boodschap tijdens een ‘arbeidsmarktconferentie’ die afgelopen maand werd belegd door Wereld van de Binnenvaart.

Een schip vol belangstellenden bezocht de bijeenkomst. Letterlijk, want hij vond plaats op cruiseschip Viva Tiara van het jubilerende Scylla. Frans van Weert, programmamanager Strategische Arbeidsmarktagenda Binnenvaart, opende het programma met een inkijkje in de te verwachten ontwikkeling van die arbeidsmarkt.
Dat er een uitdaging is wat betreft het toekomstig personeel voor de binnenvaart, dat staat vast. Maar dat de binnenvaart niet aantrekkelijk genoeg is, dat weersprak Frans van Weert met klem. ,,We trekken jaarlijks tweeduizend nieuwe mensen aan en jongeren hebben doorgaans een positief beeld van de sector. Maar we zien ook achttienhonderd mensen vertrekken. Dan zou je dus eerder van een bindingsprobleem dan van een wervingsprobleem kunnen spreken’’, betoogde hij. ,,Aan de andere kant is een relatief groot aantal medewerkers 65 jaar of ouder. Een positief signaal, want zij werken dus graag lang door in de binnenvaart.’’

Vacatures
De uitdaging zit voor een belangrijk deel in de groei die Europa voor de binnenvaart voorziet: 25 procent meer transport over water in 2030 en 50 procent in 2050. Op een bestaand personeelsbestand van twintigduizend mensen in de huidige sector zou je de komende jaren en decennia dus zomaar vijf- tot tienduizend mensen extra nodig hebben. ,,Bovendien is 27 procent van de huidige mensen 56 jaar of ouder, dus hun opvolging komt daar nog bij. Alles bij elkaar verwachten we twintigduizend vacatures tot 2030’’, rekende Van Weert voor.
,,Zet dat in het kader van een vergrijzende samenleving en een toch al overspannen arbeidsmarkt en er is eigenlijk maar één uitweg: doe het samen’’, zo riep Frans van Weert op. ,,Zorg er samen voor dat je de binnenvaart als sterk merk neerzet. Alleen zo kunnen we voor de gehele sector voldoende mensen bereiken.’’


Frans van Weert.

Slowakije
Kun je tegen zo’n grote personeelsvraag opleiden in Nederland? Dat lijkt onwaarschijnlijk. Vandaar dat Wereld van de Binnenvaart ‘hulp van buitenaf’ presenteerde. Namelijk EURES, European Employment Services; zie het als het Europese equivalent van het UWV. EURES staat voor ‘fair mobility’ van Europese arbeidskrachten, zo introduceerde EURES-adviseur Erdal Egin zijn hoopvolle boodschap: ,,Als ik de cijfers van Frans van Weert zo hoor, denk ik dat wij een deel van de oplossing kunnen bieden. EURES is actief in eenendertig EU-landen, we hebben daar toegang tot een enorm arbeidspotentieel en weten waar we succesvol kunnen werven.’’
Egin kondigde de recente start aan van een wervingsprocent voor de binnenvaart in Slowakije. ,,Ook een land met een binnenvaart-cultuur, met de Donau die erdoorheen loopt. We gaan er mensen in een versneld traject opleiden tot matroos en schipper, met het vooruitzicht van een baan in Nederland. Vijf bedrijven hebben inmiddels hun commitment getoond bij dit project. Het gaat nu om een kleinschalige pilot, maar ik heb er vertrouwen in dat het aanslaat. Onze arbeidsvoorwaarden zijn voor Slowaken heel aantrekkelijk, zeker met doorgroeimogelijkheden tot schipper. En wat een enorm voordeel is van de binnenvaart ten opzichte van andere sectoren: huisvesting is geen issue.’’

Maritieme opleidingen
In navolging van Frans van Weert hamerde Lea van Vlier, secretaris van de Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Waterbouw, op het belang van samenwerking bij het zoeken naar toekomstig personeel. En niet alleen in de binnenvaart, maar in de héle maritieme sector. De stichting zet zich in voor instroom naar waterbouwopleidingen en doet dat sinds vorig jaar namens zeven maritieme branches en twaalf mbo- en hbo-scholen met maritieme opleidingen.
,,De sector is maar klein’’, stelde Van Vlier, ,,en de instroom naar maritieme opleidingen neemt zorgwekkend af. Door gezamenlijk op te trekken vergroten we de zichtbaarheid. We hebben meerdere succesvolle beurzen neergezet waar we veel jongeren gesproken hebben en veel informatie hebben uitgedeeld; over een branche die bij veel studenten anders onbekend zou blijven. Laten we zorgen dat ze eerst kiezen voor een maritieme opleiding. Dan komen ze daarna vanzelf bij een subsector terecht.’’

Dag van de Binnenvaart
Wereld van de Binnenvaart kondigde tot besluit alvast de derde Dag van de Binnenvaart aan. Die valt dit jaar op 11 november, de laatste zaterdag van de Maritieme Week. Wat gebeurt er allemaal op een scheepswerf of op een containerterminal? Hoe woon je op een schip? De Dag van de Binnenvaart draait niet om het neerzetten van een standje, maar om beleving; om bedrijven en organisaties die hun deuren open stellen en zoveel mensen laagdrempelig kennis laten maken met de maritieme sector.