Schipperspraat: Donkere wolken maar binnenvaartondernemers ook positief

Minimumlonen stijgen, de energietransitie zet onverminderd door, de oorlog in Oekraïne lijkt lang te gaan duren: het zijn onzekere tijden, waarin menig binnenvaartbedrijf omvalt. Toch durven ondernemers in de binnenvaart ook positief te zijn in aanloop naar 2023.
Claudia Langendoen

In deze onzekere tijden een eigen schip kopen? Madelon van de Wijgaart en haar partner Rene deinsden er afgelopen juli niet voor terug. ,,We misten het eigen ondernemen’’, verwoordt het stel dat eerder een schip had en na verkoop daarvan een tijdje op de tanker van haar ouders voer.
Het getuigt van lef en ondernemerszin. Wat helpt, is dat het stel het allemaal niet zo somber inziet. ,,Onze tanker is gebouwd in 2009, qua vergroening zitten we dus redelijk safe’’, geeft Madelon aan als haar wordt gevraagd naar haar prognose voor 2023. ,,We zijn allebei kapitein, dus we hebben niet zo’n last van het personeelstekort. Prijzen waren afgelopen maanden hoog, dat was prettig, hoewel we nu wel op een keerpunt zitten, lijkt het. En we zijn terughoudend met grote investeringen. Laat de grote bedrijven eerst maar eens investeren in bijvoorbeeld waterstof, dan volgen wij wel daarna. Ja, wij zien alles bij elkaar de toekomst wel positief in.’’

Grind
Eenzelfde geluid klinkt vanaf het schip van Piet Kuipers als hem dezelfde vraag wordt gesteld over het nieuwe jaar dat nabij is. ,,Ik denk dat ze óns voorlopig nog wel nodig hebben’’, stelt hij monter. ,,Ik vaar met grondstoffen als grind en alleen al komend jaar moeten er honderdduizend woningen of zoiets bijkomen. Bovendien is het ons gelukt goede tariefafspraken te maken voor komende jaren. En hebben we afgelopen jaar natuurlijk extreem goede vrachten gedraaid’’, zegt ook hij. ,,Dat was natuurlijk ook wel even nodig. En ja, ik heb inderdaad afgelopen zomer tweeënhalve maand stilgelegen, vanwege het lage water, maar dat vond ik eerlijk gezegd ook wel even lekker. En zo veren we voortdurend met de omstandigheden mee.’’

Den Haag
,,Wat dat betreft is de sector natuurlijk wel wat gewend’’, valt woordvoerder Sunniva Fluitsma van de Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) hem bij. ,,De binnenvaart is altijd al een sector geweest die alle kanten opvliegt en nooit weet hoe het ervoor staat. Ook zij ziet lichtpunten in het komende jaar. Zoals het verbeterde contact met hogere overheden. De ASV voelt zich tegenwoordig veel meer gehoord in Den Haag, hoewel zij beseft dat ‘beleid dat zoveel jaar slecht is geweest, niet even snel te herstellen is’. Maar de situatie overziende vanuit een breder perspectief, heeft Sunniva Fluitsma vooral ook zorgen.
Want hoe blijf je bijvoorbeeld als sector een betrouwbare partner als je voortdurend geconfronteerd wordt met slecht onderhoud op en aan de vaarwegen en daardoor niet altijd op tijd van A naar B kunt komen? ,,Dat vind ik een veel groter probleem dan bijvoorbeeld de hogere lonen. Dat hoort bij de loonprijsspiraal en een gezond bedrijf kan dat doorrekenen.’’
Tel daarbij op de inflatie ‘die niemand had voorzien’. ,,En de vraag hoe de oorlog zich ontwikkelt en wat voor natuurrampen er op ons afkomen. Allemaal onzekerheden.’’

Betrokkenheid
Op allerlei fronten plukt de sector de nare vruchten, vindt zij. ,,Er is bijvoorbeeld niet meer aan beroepsschippers te komen, die worden overal vandaan gehaald. Het maakt de situatie er qua veiligheid op het water niet beter op. De kwaliteit van nieuwe schepen is verschrikkelijk. Alles wat nieuw gebouwd wordt, is groot, veel van hetzelfde. Ik zou mijn hart vasthouden als ik met zo’n nieuw casco naar de keuring moest. En men zegt wel: er is veel geld verdiend in de binnenvaart afgelopen jaren. Maar dat was een hausse en is niet gezond. Een gezonde sector houdt in: stabiliteit, voor ons allemaal!’’
Verder is de betrokkenheid onder schippers slecht in Europa, vindt Fluitsma ook. ,,In Frankrijk is geen bond meer, in België en Duitsland hoor je ook niemand. Daar zou iedereen zich zorgen over moeten maken, niet alleen de schippers zelf. Ik hoop dat ik me verschrikkelijk vergis, maar ik zie het somber in.’’
Het zijn de omstandigheden waarmee schippers het moeten doen, beseffen ook Madelon van de Wijgaart en Piet Kuipers. Hoe zij zich handhaven? Door keihard te werken en soms een beetje mazzel te hebben, zoals toen Madelon recent beviel. ,,Toen hebben we ondanks de personeelskrapte gelukkig een goede aflosser kunnen vinden.’’
Piet Kuipers kijkt het intussen allemaal op z’n gemak aan. ,,En als het minder wordt, dan stop ik gewoon. Ik heb het allemaal niet meer nodig. Maar ja’’, beseft hij, ,,ik heb makkelijk praten, dat is niet voor iedereen weggelegd.’’