Ben je voorgoed verloren als je ooit een verkeerde afslag nam in het leven? Zeker niet, weet De Wilde Vaart, de organisatie die al tientallen kwetsbare personen vanuit de Wmo, reclassering en justitie opleidde tot onder andere matroos. De maatschappelijke organisatie wil nu zelfs al ín detentiecentra mensen gaan voorbereiden op een toekomst in de binnenvaart.

Claudia Langendoen

Het begeleidingsplan is geschreven, de gesprekken lopen en de leerboeken en scheepsmaterialen liggen klaar. De Wilde Vaart hoopt er snel mee af te kunnen reizen naar de gevangenis van Zaanstad om daar gedetineerden te interesseren voor een leer-werktraject in een nautische omgeving, op het eigen schip en in de werkplaats van De Wilde Vaart. Dit met als doel hen te kwalificeren voor een betaalde baan en te begeleiden naar zelfstandig sociaal en maatschappelijk functioneren. En waar mogelijk naar een baan in de binnenvaart.

De plannen in Zaanstad verkeren nog in een pril stadium. Maar als het gaat zoals de organisatie beoogt, en cursisten dus al ín detentie de nautische studieboeken kunnen openslaan, voegt De Wilde Vaart een nieuw hoofdstuk toe aan mooie ervaringen die zij heeft opgedaan in de zes jaar dat zij nu bestaat.
Al 150 personen tussen de 17 en 55 jaar heeft De Wilde Vaart getracht te helpen. Hiertoe werkt zij samen met verwijzers uit wijkteams, Wmo-loketten, de reclassering, jeugdzorg en justitie. Het gaat vooral om mensen die kampen met problematiek op het gebied van geestelijke gezondheidzorg of met een stoornis in het autismespectrum en om mensen met een licht verstandelijke beperking. En dus ook om voormalig gedetineerden die via justitie en de reclassering bij De Wilde Vaart terechtkomen.

Twee derde van de mensen valt binnen twee maanden uit en kiest een andere route. ,,Bijvoorbeeld door weer in therapie te gaan’’, vertelt directeur algemene zaken Dirk de Mooij. Een derde deel stroomt wel succesvol uit. Sommigen blijven werken bij De Wilde Vaart. ,,Er is werk genoeg op ons schip en in onze werkplaats. Anderen komen terecht in een heel ander vakgebied en tot nu toe zijn vijfentwintig personen uitgestroomd naar een baan op een binnenvaartschip.’’

Vooral dat laatste intrigeert natuurlijk. Want hoe pakt dat in de praktijk uit, zo zal menigeen opwerpen. Om dat te kunnen doorgronden, moet allereerst één belangrijke gedachte worden losgelaten, maakt De Mooij duidelijk: de gevangenis zit niet vol boeven.

Rake klappen
Nee, zo zwartwit zit het leven gelukkig niet in elkaar, benadrukt de zegsman van De Wilde Vaart. Er zitten veel mensen die snakken naar een tweede kans. En iemand heeft áltijd een verhaal over hoe het zo is gekomen, geeft hij aan. ,,Wat blijkt dan? Het kan ons allemaal overkomen.’’ Het leven kan immers rake klappen uitdelen. ,,Bedenk: hoe zou jij reageren als je draagkracht door omstandigheden breekbaar is geworden? Bijvoorbeeld omdat je je kind verloren bent, intussen ook je baan bent kwijtgeraakt en dus steeds verder in de knel bent gekomen. Je moet wel heel sterk in je schoenen staan, wil je dan niet kopje ondergaan.’’
En wat te denken van jongemannen met bijvoorbeeld een verstandelijke handicap die in het verleden door anderen continu uit hun evenwicht zijn gehaald. ,,Terwijl als zij in een positieve omgeving worden geplaatst héél ander gedrag laten zien. Bijvoorbeeld als zij aan boord van een schip terechtkomen waar ze ’s ochtends om acht uur op de brug worden verwacht. We zien vaak dat zo’n man prima in de stroom meegaat.’’

Veertig schepen
Het zijn deze mensen voor wie De Mooij en zijn collega’s het allemaal doen. Voor hen heeft De Wilde Vaart ook meer opleidingsschepen nodig. ,,We werken nu met zo’n veertig schepen. Deze schippers worden net als onze deelnemers geselecteerd. Zodat we goede matches vinden. En natuurlijk plaatsen wij alleen personen aan boord van wie we een helder beeld hebben en in wie we vertrouwen hebben dat zij succesvol zullen zijn. Schippers krijgen de nodige informatie over het verleden van de deelnemers, zover de privacy dat toelaat. En als het niet klikt, is iemand zo weer van boord. Maar bij de meesten gaat het goed. Velen zijn in hun leven al eens op hun snuit gegaan en beseffen maar al te goed wat voor een mooie kans zij krijgen aangeboden. En het leuke is: schippers en deelnemers bouwen een band op én we krijgen steeds vaker telefoontjes van schippers of we nog iemand beschikbaar hebben. Dat zegt voor ons genoeg!’’

Meer weten? dewildevaart.nl