De SP sloeg van 8 tot 12 juli haar bivak op langs de Waal, op het punt waar de Rijn zich splitst in de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Dit met als doel illegaal ontgassen te signaleren, maar vooral ook om namen van schepen te noteren zodat die gevolgd kunnen worden. (foto SP)

Er is niets mis met de actie van de SP in Gelderland. De partij volgt schepen die mogelijk illegaal ontgassen op de Waal. De SP handelt daarmee niet in strijd met de privacywet, stelt Rijkswaterstaat in reactie op ophef die is ontstaan over de actie Gifspot van de socialisten.

Claudia Langendoen, Ellen Lengkeek

De Algemeene Schippers Vereeniging is woedend over de ‘shaming en blaming-actie’ van de SP die zo hoopt het ontgasprobleem rond Nijmegen te verhelpen. Net als in andere provincies geldt in Gelderland een regionaal verbod op het ontgassen van tankers van hun restlading. Dat is echter niet rechtsgeldig volgens de minister die nationaal moet handhaven. De SP wil nu de namen van ‘foute’ tankers noteren om zo de verantwoordelijken aan te kunnen pakken. De aantijging van de ASV dat het volgen van schepen in strijd is met de privacywet, wordt door Rijkswaterstaat weerlegd. De SP gaat ook gewoon door met de actie.
,,Als je langs de rivier gaat staan kan iedereen de namen van voorbijvarende schepen zien’’, reageert een woordvoerster van Rijkswaterstaat. ,,Die namen zijn openbaar en wat mensen ermee doen is aan hen. Op basis van de scheepsnamen kan iemand dus inderdaad in systemen gaan zoeken.’’ Daar is niets tegen te doen. ,,Zo werkt het’’, aldus de vaarwegbeheerder van de Waal.
Ook de SP zelf geeft aan volledig binnen de kaders van de wet te handelen. ,,Er zitten juridisch geen haken en ogen aan’’, zegt Ronald Jansen van de Arnhemse SP die bij de actie betrokken is. ,,Ontgassen gebeurt en wij mogen dat signaleren en daar iets van vinden’’, aldus de SP’er, die ook aangeeft dat de partij de benodigde vergunningen heeft aangevraagd om te mogen bivakkeren langs de Waal op grondgebied van Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat bevestigt dit desgevraagd. ,,Die vergunning is verleend in het kader van de Waterwet. Je mag daar met een tentje gaan zitten.’’

De SP sloeg deze zomer haar bivak op langs de Waal om illegaal ontgassen te signaleren en om namen van schepen te noteren zodat die gevolgd kunnen worden. Daarmee heeft de provinciale SP zich de woede van onder meer de Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) op de hals gehaald. Volgens de schippers handelt de SP hiermee in strijd met de privacywet. Op de schepen wordt immers niet alleen gewerkt, maar ook gewoond.
,,Wij snappen dat gevoel’’, reageert Carla Claassen, fractievoorzitter van de SP Gelderland. ,,Maar de scheepsnamen gebruiken wij puur voor onszelf om te zien welke rederijen betrokken zijn.’’ Die wil de partij gaan aanspreken. ,,Het is absoluut niet onze bedoeling om schippers aan de schandpaal te nagelen. Wij willen juist in gesprek met hen om te horen wat zij voor verbeteringsmogelijkheden zien wat betreft ontgassen.’’
De SP turfde in vijf dagen, waarbij dag en nacht werd geteld, vierhonderd voorbijvarende tankschepen. ,,Daarvan roken we bij acht een sterke benzeenlucht’’, vertelt Marrij Feddema van de SP in Nijmegen, die eveneens betrokken is. Veel ‘heterdaadjes’ hadden de SP’ers niet verwacht. Ronald Jansen: ,,We zaten er pontificaal met grote vlaggen, goed zichtbaar dus. En we hadden onze actie breed aangekondigd. Wij snappen ook wel dat de lading dan een stukje verderop wordt opengegooid. Daar was het ons ook niet om te doen. We wilden vooral gegevens verzamelen en aandacht vragen voor de problematiek.’’

Vervolgsysteem
De kampeeractie vormde de start van verdere stappen die de partij nu gaat nemen. Zoals het volgen van de schepen via volgsystemen. ,,We kunnen zien of ze lading hebben en wat de bestemmingen zijn’’, verduidelijkt Ronald Jansen. ,,Op het moment dat er sprake is van een andere lading, moet er natuurlijk ontgast worden. Als de schepen dan niet aanleggen bij ontgassinginstallaties, wat hebben ze er dan mee gedaan?’’, zo verduidelijkt hij de werkwijze bij het volgen van de schepen.
Ook is een milieualarmlijn geopend waarop meldingen van ontgassende schepen kunnen worden gedaan. En de partij wil vooral ook rederijen gaan aanspreken op de eigen verantwoordelijkheid. ,,Natuurlijk zal hun reactie zijn dat ze niets verkeerds doen’’, geeft Jansen aan. ,,Dat klopt, het mag volgens de wet. Maar dat wil niet zeggen dat het goed is wat je doet. We hebben de namen van Duitse rederijen die gewoon aan ons hebben toegegeven dat zij schepen even de grens oversturen naar Nederland om te ontgassen, wat op Duitse wateren niet mag. Dat is toch niet te begrijpen?’’
Diverse schippers staken dan ook hun duim op toen wij langs de Waal zaten’’, vult Marrij Feddema aan. ,,Onder wie zelfs een tankvaarder.’’

Installaties?
ASV is tegen illegaal lozen van restlading en wil ook meer installaties waar schepen kunnen ontgassen. De actie van SP zien de schippers echter als ‘illegaal en onbetrouwbaar’.
ASV: ,,Als men langs de vaarweg constateert dat er iets gebeurt wat niet in de haak is dan kan men daar natuurlijk best gewag van maken, daar zegt de ASV niets van. Wat wij zeggen is dat er gesuggereerd wordt dat men vanaf de wal zou kunnen zien of een schip in overtreding is. En dat schippers daarbij verdacht worden gemaakt. In het actiefilmpje van de SP, te zien op hun site, waren meerdere droge ladingschepen te zien en maar een enkele tanker. Nu al worden schippers uitgescholden voor vieze vervuilers. Ook zij die varen met droge lading. Er is een sfeer gecreëerd alsof schepen het milieu verzieken. Waar wij vooral tegen protesteren is dat de SP zegt zaken samen te doen. In een mail aan de ASV schrijft het SP-Tweede Kamerlid Cem Laçin: ‘Deze actie is bedoeld om het varend ontgassen waar te nemen en een beeld te krijgen hoe vaak het nou gebeurt, niet om met de beschuldigende vinger te wijzen naar de schippers.’ ,,Die indruk krijgen wij nu juist niet’’, zegt woordvoerder Fluitsma.
,,Verder schrijft Laçin ons: ‘Ook dringen we erop aan dat er snel en voldoende ontgassingsinstallaties worden geplaatst, zodat er een alternatief beschikbaar is op het varend ontgassen.’ Daar staat de ASV natuurlijk helemaal achter, maar dat had natuurlijk het begin moeten zijn. Je kunt niet iets eisen van schippers, als iets onmogelijk wordt gemaakt. Ook RWS heeft al aangekondigd meer te gaan controleren op het ontgassen van schepen in dichtbevolkte gebieden, maar we horen ze niet over het controleren van terminals die ervoor zouden moeten zorgen dat de schepen kunnen ontgassen. En heeft Gelderland al ontgassinginstallaties?’’
De ASV zegt deze maand nog in gesprek te gaan met Tweede Kamerlid Cem Laçin.