Onderzoek aan boord van de Fox na het gifdrama vorig jaar. (foto ILT)

Het protocol voor behandeling van zeeschepen met gegaste lading en overslag naar binnenvaart moet aangescherpt worden. Dat is de uitkomst van Amsterdams onderzoek naar het gifdrama met de Fox waarbij het schippersechtpaar in het ziekenhuis terechtkwam.

Ellen Lengkeek

Schippersclub ASV reageert vooralsnog tevreden. ,,Het is in ieder geval een opening tot een verbeterde gang van zaken rond gegaste ladingen en overslag’’, aldus woordvoerder Sunniva Fluitsma. De conclusies van onderzoek door Inspectie SZW volgt nog na Amsterdam.
Het binnenvaartschip Fox kwam uitgebreid in het nieuws door een gifdrama waarbij de schippers onwel werden en bij de Beatrixsluis van boord werden gehaald voor vervoer naar het ziekenhuis. Het schip was een van de zeventien binnenvaartschepen en duwbakken, die lading hadden opgehaald van het zeeschip Smarta dat zonnebloemmeelpellets (voor diervoeding) naar Nederland bracht.
De vier ruimen van het schip waren behandeld met fosfinepillen voor ontsmetting. Dat is nodig om ongedierte in de lading te doden. De ruimen van het zeeschip waren volgens protocol doorgemeten en vrijgegeven volgens de geldende waardes. Onder het varen met een deel van de lading van Smarta raakte het echtpaar onwel. Het werd vergiftigd doordat fosfinepillen opnieuw gingen werken.

Sleeves
Het drama is deels toe te schrijven door het gebruik van losse fosfinepillen in de lading. Vaak worden deze pillen in sleeves (een soort lange sokken) op de lading gelegd, waardoor ze makkelijk traceerbaar zijn. Dat gebeurt niet altijd. Ook met losse pillen (gebruikt op een op de tien zeeschepen) worden ladingen gegast.
De Onderzoekscommissie Veiligheidsincidenten van het Centraal Nautisch Beheer (CNB) Noordzeekanaalgebied stelde een onderzoek in. De havenmeester van Amsterdam staat hiervan aan het hoofd.
,,Het plan van aanpak stelt nu geen (aanvullende) eisen aan het gebruik van losse pillen met ontsmettingsmiddel in de lading. De gassingsleider heeft de pillen wel opgemerkt, maar heeft geen aanvullende maatregelen gevraagd. Het is niet bekend of de gassingsleider de mogelijkheid dat de pillen nog of opnieuw zouden kunnen gaan werken in zijn overwegingen heeft meegenomen. Het komt niet aan de orde in zijn advies aan de Havenmeester’’, staat onder meer te lezen in het onderzoeksrapport.
Het bannen van losse fosfinepillen in ladingen van zeeschepen zou een oplossing zijn maar daarover heeft het Havenbedrijf Amsterdam wereldwijd niet veel te zeggen. Ook heeft het havenbedrijf volgens de protocollen gewerkt. Wel kunnen metingen en controles van waardes scherper, luidt de conclusie van het onderzoek. Aanvankelijk leek de Smarta veilig, maar de pillen zijn in de lading van de Fox toch weer gaan werken.


Gassingsleiders

Amsterdam doet na aanleiding van het gifongeluk en onderzoek een aantal aanbevelingen: ,,Bespreek met de sector van gassingsleiders hoe zij aan kunnen tonen dat met losse pillen behandelde lading toch voldoende vrij van ontsmettingsmiddel kan worden verklaard, waarbij het ontsmettingsmiddel na overslag daadwerkelijk uit de lading is verdwenen. Dat betekent dat een met ontsmettingsmiddelen behandelde lading die voldoende vrij wordt verklaard, ook daadwerkelijk voldoende vrij van ontsmettingsmiddel blijft. De gassingsleider moet daarnaast het specifieke gedrag van losse pillen meewegen in het advies aan de Havenmeester. De gassingsleider heeft hiervoor de expertise.’’


‘Meten op binnenvaart’

ASV is het hier mee eens maar vindt het ‘bespreken met de sector’ niet ver genoeg gaan. ,,Er dient een duidelijk protocol te komen waarbij alle partijen zich aantoonbaar kunnen verzekeren van een veilig vervoer waarbij de waardes gemeten en veilig bevonden zijn.’’
,,Dit betekent dat diepgaander onderzoek door de gassingsleider wordt voorgeschreven (in het geval van losse pillen) met een aanvullende meting aan boord van het binnenvaartschip. Daarnaast is het van belang dat schippers van de schepen die de lading ontvangen op de hoogte gesteld worden van het feit dat de lading is behandeld met ontsmettingsmiddel (bestaande uit losse pillen). Zij ontvangen dan een certificaat waarop de waardes van de betreffende metingen aan boord vermeld zijn.’’
Wanneer meer maatregelen genomen worden is nog niet bekend.