Nieuwe sluis voor Zaandam, bijzonder karwei

De Wilhelminasluis is verouderd en hard toe aan vervanging. (Aerovista luchtfotografie)

Binnenvaart gaat straks sneller door Zaandam. 
De oude komsluis wordt hier vernieuwd en vervangen door een grotere rechte schutsluis waardoor het schutproces sneller verloopt. Een bijzonder karwei in de binnenstad.

Ellen Lengkeek

De oude Wilhelminasluis dateert van 1903 en wordt samen met de naastgelegen Beatrixbrug en Wilhelminabrug vernieuwd. Deze bruggen zijn inmiddels dicht. De sluis is verouderd qua afmetingen en is in een slechte bouwkundige- en technische staat. De provincie Noord-Holland vervangt de komsluis door een nieuwe moderne schutsluis voor beroeps- en recreatievaart. Door de moderne rechte vorm verloopt het schutproces in de toekomst efficiënter, zo is de gedachte.

De sluis wordt langer, breder bij de sluishoofden en dieper. De huidige sluis heeft een lengte van 120 meter, een maximale doorvaartbreedte van 12 meter en is 3,2 meter diep. De nieuwe Wilhelminasluis wordt 156 meter bij 14 meter en 4,7 meter diep. Grote binnenvaartschepen van CEMT klasse Va (tot maximaal 110 meter lang, 11,4 meter breed en een diepgang van 4 meter) kunnen de sluis in de toekomst makkelijker passeren.
Ook de wachttijd voor wegverkeer wordt korter. Bovendien kunnen de grootste schepen door de diepte van de nieuwe sluis voortaan vol beladen door de sluis. De bedieningshuisjes verdwijnen omdat de sluis en de bruggen straks centraal worden bediend vanuit het havenkantoor.
Er is nu een tijdelijke brug in gebruik. Deze pontonbrug loopt van de Burchtkade naar de kade voor het Zaantheater en heeft een uitvaarbaar deel zodat scheepvaart kan passeren. Wanneer dit deel open staat, geldt een wachttijd van gemiddeld vijftien minuten. Er wordt bij het openen van de brug rekening gehouden met de spitstijden. De bediening van de tijdelijke brug kan vergeleken worden met de bediening van de Beatrixbrug. Er gelden bloktijden voor scheepvaart.

Met de bouw van een nieuwe sluis en sloop van de Beatrixbrug staat Zaandam voor een omvangrijke klus dit jaar, met voordelen voor grotere binnenvaartschepen straks. De sluis is in april en mei volledig gestremd.

De Wilhelminasluis, de naastgelegen Beatrixbrug en Wilhelminabrug worden (en zijn deels) vernieuwd. Met de voorbereidingen is aannemer Heijmans vorig jaar al begonnen. De Wilhelminasluis wordt straks vervangen door een schutsluis. De traditionele vorm met smalle toegang en brede kolk wordt vervangen door een meer efficiënte rechte vorm met een veilig hekwerk rondom. De sluis wordt langer, breder bij de sluishoofden en dieper: 156 meter bij 14 meter en 4,7 meter diep.
Grote binnenvaartschepen kunnen de sluis in de toekomst makkelijker en met meer lading passeren. Het werk wordt gedaan terwijl de sluis zoveel (en lang) mogelijk open blijft voor de beroepsvaart. De Beatrixbrug wordt nu, in de periode tot en met mei, gesloopt. De andere brug is al weggehaald en er ligt nu een noodbrug voor langzaam verkeer.

Centraal bediend
De vernieuwing van de sluis gaat samen met het herinrichten van de openbare ruimte. De bedieningshuisjes verdwijnen omdat de sluis en de bruggen straks centraal worden bediend vanuit het havenkantoor. De openbare ruimte wordt veiliger en netter door nieuwe materialen en betere verlichting. De Oostkade krijgt één niveau en een wandelpromenade.
Het vernieuwen van de Wilhelminasluis is onderdeel van het programma Vaart in de Zaan! ,,De Zaan is een belangrijke route voor de beroepsvaart tussen het Noordzeekanaal, de Zaanstreek en de Kop van Noord-Holland. Om de bevaarbaarheid van de Zaan te verbeteren voor de grotere binnenvaartschepen en de groei in transport zo goed mogelijk te faciliteren, is Vaart in de Zaan in 1997 opgestart. Een groot aantal maatregelen is al uitgevoerd. Zo zijn de Bernhardbrug en de Julianabrug vervangen, is de Zaan al een keer uitgebaggerd, zijn de bedieningstijden van bruggen verruimd en is een systeem van centrale afstandsbediening geïnstalleerd’’, zo geeft Rijkswaterstaat een impressie van de grote klus.

Helemaal dicht
Sinds januari tot zeker half maart werkt de provincie Noord-Holland in de Wilhelminasluis. De scheepvaart kan dan op werkdagen alleen tijdens bloktijden de sluis passeren.
Het schema met de bloktijden ziet als volgt uit: Vrije doorgang van 6.00 tot 8.00 uur. Scheepvaart gestremd van 8.00 tot 12.00 uur. Vrije doorgang van 12.00 tot 14.30 uur. Scheepvaart gestremd van 14.30 tot 18.30 uur. Vrije doorgang van 18.30 tot 22.00 uur. Zinvol voor schippers om alvast te noteren: de Wilhelminasluis is vanaf maandag 6 april tot en met zondag 31 mei volledig gestremd.