De situatie zoals die nu is, met in het midden op de voorgrond de boerderij met schuren die moeten verdwijnen. Recht daarachter zijn bij een groepje huizen vleermuiskasten geplaatst. Rechts op de foto is plek voor natuurcompensatie en camperplaatsen. (photo Holland/Rijkswaterstaat)
De nieuwe overnachtingshaven bij Spijk nabij Lobith krijgt niet alleen een auto-afzetsteiger, parkeerplaatsen en walstroom, maar ook een steiger voor een boot van Rijkswaterstaat en camperplaatsen. Daarmee dient de havenkom een breder doel dan het creëren van broodnodige nachtrustplaatsen voor binnenvaartschippers. Ook de omgeving moet er profijt van hebben.
Claudia Langendoen
Natuurlijk is de nieuw aan te leggen haven in de Beijenwaard bij Spijk bovenal bedoeld om de grootste nood te ledigen in de binnenvaart. Die kampt op de Boven-Rijn en Waal tussen de Duitse grens en Tiel immers al langere tijd met een tekort aan overnachtingsplaatsen. Daardoor kunnen schippers niet voldoen aan de wettelijke vaar- en rusttijden. ,,Een paar jaar geleden is weliswaar de overnachtingshaven Lobith bij Tuindorp/Tolkamer gerenoveerd, maar die heeft met twintig ligplaatsen niet voldoende ruimte’’, verduidelijkt woordvoerder Thijs Scheres van Rijkswaterstaat dat de opdracht voor de aanleg van de haven bij Spijk heeft verstrekt aan Boskalis.
De nieuwe haven moet uitkomst bieden. Die krijgt vijftig reguliere ligplaatsen, twee ligplaatsen voor duwschepen met bakken en speciale plekken voor schepen die gevaarlijke ladingen aan boord hebben. Boskalis bereidt de planontwikkeling nu voor. De start van de werkzaamheden is gepland voor komend voorjaar. De eerste schippers kunnen naar verwachting in 2023 aanmeren.
Omgeving
Maar ook de omgeving, die ongevraagd een nieuwe haven voor de neus krijgt, moet enig profijt trekken, zo blijkt uit de plannen. ,,We creëren camperplaatsen bij de haven’’, vertelt Scheres. ,,Daaraan is behoefte’’, zo wijst hij op samenspraak die is gevonden met de gemeente, inwoners en provincie. ,,Spijk is een klein dorpje met weinig voorzieningen. We willen dat de aanleg van de haven ook een positief effect heeft op het dorp.’’
Zelfs aan de vleermuizen die zich ophouden rond de toekomstige haven wordt gedacht. Iets wat overigens een wettelijke verplichting is. Vleermuizen zijn immers een beschermde diersoort. ,,Voor de aanleg van de haven moet een boerderij met bijbehorende schuren wijken. Die liggen in de uiterwaard, op de plek waar de haven komt. In deze schuren zitten vleermuizen. In overleg met buurtbewoners zijn bij een groepje huizen nabij de boerderij vleermuiskasten opgehangen in tuinen. Het is de bedoeling in de omgeving een vleermuizentoren te bouwen, zodat vleermuizen uiteindelijk naar hun nieuwe plek gaan.’’
120 duizend schepen
Er zijn vanwege de aanleg van de haven diverse ecologische protocollen in werking getreden. Het verlies aan natuur wordt gecompenseerd, naar verwachting aan de oostkant van de haven. Daar komen ook de camperplaatsen, ingekleed in het groen. Het grootste deel van de uiterwaard heeft weliswaar een akkerbouwbestemming, er gaat ook grasland verloren, langs de oevers en verder het gebied in. Ook moet een vermoedelijk oude wiel wijken, een waterplas die ooit is ontstaan achter de dijk.
Op jaarbasis varen ongeveer 120 duizend schepen tussen de Duitse grens en Nijmegen. Het is de bedoeling dat de overlast voor de scheepvaart tijdens de werkzaamheden zoveel mogelijk wordt beperkt. ,,Schepen kunnen gewoon blijven passeren’’, meldt Rijkswaterstaat.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is blij dat de aanleg nu in voorbereiding is. Minister Cora van Nieuwenhuizen reageerde recent verheugd toen bekend werd dat Boskalis de klus gaat klaren. ,,We hebben de binnenvaartschippers hard nodig voor het vervoer van onze goederen’’, gaf zij aan. ,,Om dit veilig en goed te kunnen doen, is het van belang dat er voldoende ligplaatsen zijn waar zij met hun schepen kunnen overnachten.’’
Schepen mogen straks maximaal drie maal vierentwintig uur liggen in de nieuwe overnachtingshaven.
CO2-reductie
,,Voor de aanleg zal zo’n drie miljoen kubieke meter grond worden verzet’’, meldt Boskalis. Hiervoor wordt onder andere een kleine snijkopzuiger gebruikt. Met het project wordt tevens getracht een CO2-reductie van ruim vijftig procent te bereiken. Dit dankzij de toepassing van duurzame biobrandstof, aldus Boskalis.
