De Subsidieregeling Verduurzaming Binnenvaartschepen was in 2021 en 2022 snel uitgeput, althans waar het gaat om subsidies voor de aanschaf van Stage V-motoren. Er komt nog een derde ronde in 2023 en de verwachting is dat het Rijk de komende tijd extra budget beschikbaar zal stellen voor de regeling.

Die prognose deed Niels Kreukniet namens het Expertise- en Innovatiecentrum Binnenvaart (EICB) tijdens een lezing in het kenniscentrum van de beurs Maritime Industry afgelopen maand. Hij ging daar in op de achtergronden, mogelijkheden en stand van zaken in de vorig jaar geïntroduceerde subsidieregeling. ,,Op het gebied van emissiereductie komt er nogal wat op de stuurhut af momenteel’’, erkende Kreukniet. ,,Deze regeling is in het leven geroepen om scheepseigenaren hulp te bieden en de klap van de financiering te verzachten.’’

Er zijn twee potjes beschikbaar. Het eerste bevat gelden om de aanschaf van een Stage V- of elektromotor deels mee te subsidiëren, wat bijdraagt aan het reduceren van de CO2-emissies. Het doel van potje 2 is stikstofreductie. Hierop kun je dus een beroep doen voor de aanschaf van een SCR-katalysator aan boord.
Uiteraard geldt er een aantal voorwaarden om in aanmerking te komen voor de subsidie. De doelgroep zijn binnenvaartschepen en drijvende werktuigen. Veren of zeeschepen zijn uitgesloten; voor veren geldt dat er al op korte termijn veel van de elektrificatie wordt verwacht. Verder moeten de schepen ten minste zestig dagen per jaar op Nederlandse wateren varen én is de subsidieregeling uitsluitend van toepassing op vervanging van bestaande motoren (in het geval van een SCR-katalysator moet de motor al voor aanvraag zijn ingebouwd). ,,De subsidie moet een stimulerende werking hebben, dus in het geval van nieuwbouw of een te vervangen afgeschreven motor – die sowieso aan Stage V moet voldoen – gaat het niet op’’, verklaart Niels Kreukniet.

40 tot 60 procent
Hij gaf een aantal voorbeelden van de mogelijkheden die er zijn. Plaats je achter de bestaande CCR2-motor een SCR-katalysator met roetfilter, dan kun je het Stage V-niveau bereiken en een beter emissielabel (daarover later meer) bovendien. Voor de katalysator kun je dan subsidie aanvragen, voor 40 tot 60 procent van de aanschafkosten, tot een maximum van 200 duizend euro. ,,Mogelijk gaat het roetfilter ook binnen de regeling vallen’’, kondigde Kreukniet nog aan. Een andere optie: plaats een Stage V-dieselgenerator met een elektromotor. Als je dat combineert met elektrificatie van de rest van de aandrijflijn is de eerste stap naar volledig elektrisch (of op waterstof of een andere emissievrije oplossing) varen wellicht gezet. De investering van de elektromotor kan dan deels gesubsidieerd worden, ook weer met 40 tot 60 procent en tot maximaal 200 duizend euro.

Oliebol
Zoals gezegd is de regeling zeer populair geweest voor motoren. Zoals een aanwezige tijdens Kreukniets presentatie opmerkte: ,,Je moest je aanvraag in 2021 op 1 januari indienen met de champagne en de oliebol nog in je hand, anders greep je mis.’’ In 2021 werden aanvragen voor zestig schepen gehonoreerd en ook in 2022 is al het geld reeds verdeeld. Waarbij Niels Kreukniet aangaf signalen opgevangen te hebben dat het potje mogelijk wordt aangevuld. ,,Wie dit jaar een aanvraag afgewezen zag worden zal bericht krijgen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), de uitvoerder van de subsidieregeling, als er meer subsidiebudget komt.’’
De situatie voor SCR-katalysatoren is dus anders: daar is nog veel geld over. Deze regeling is vooral in trek in de natte aannemerij, omdat de stikstofuitstoot daar een belangrijker factor is momenteel. Wie in die branche beter scoort op dat vlak geniet aanzienlijke voordelen in aanbestedingstrajecten. En dat voorbeeld zou best eens navolging kunnen krijgen in de binnenvaart, voorzag Niels Kreukniet aan het einde van zijn presentatie. ,,Het Rijk en een organisatie als evofenedex hebben al uitgesproken voorstander te zijn van een labelsysteem waarin je voordeel hebt van een beter emissielabel. Ik hoop dat dit net als in de natte aannemerij ook in de binnenvaart breder gaat gelden.’’