De nieuwsberichten en maatregelen rondom het coronavirus zijn ook in de maritieme wereld alomvattend en divers. De schade voor alleen de binnenvaart loopt op tot 120 of meer miljoen euro per maand. Bemanning vreest vast te komen zitten door lock-downs.

Ellen Lengkeek

Havens laten personeel zoveel mogelijk thuis werken, er is extra politietoezicht om dat te controleren, in het Gentse deel van North Sea Port worden fietsen uitgedeeld zodat medewerkers naar het werk kunnen komen en bedrijven hebben mondkapjes, handzeep en veiligheidsbrillen massaal beschikbaar gesteld voor de zorg.
Grote zorgen, zo ook die van minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat, betreft het wisselen van bemanningen aan boord in Europa nu veel landen in lock-down zijn gegaan. Een versoepeling van eisen voor bemanning aan boord was hiervoor nodig. België paste de regels aan om het goederen- en dienstenverkeer door te kunnen laten gaan en geeft een vignet af om sneller de grens te kunnen passeren. Op de website crisis.be staat daarover meer te lezen. In Duitsland is een ‘pendelverklaring’ nodig om aan te tonen dat je reist tussen huis en werk. En daar is men bijzonder streng op.

Verkouden
Ook Quo Vadis, uitzendbureau voor de binnenvaart, krijgt sinds het uitbreken van de coronavirus heel veel vragen. Het bureau bemiddelt voor ruim honderd deksmannen, matrozen tot stuurmannen en schippers. ,,Het is lastig en soms moeilijk in deze tijd’’, zegt Arco de Jong van de planning bij Quo Vadis. ,,Er zijn veel vragen van bemanning of ze na een dienst nog wel naar huis kunnen reizen. Of we worden gebeld door opstappers die zich niet helemaal lekker voelen, soms verkouden zijn en zich afvragen of ze wel aan boord moeten gaan. Het reizen in het buitenland wordt nu door de overheden geregeld met speciale papieren of een vignet zoals in België. Wij adviseren ons personeel via de richtlijnen van het RIVM: bij twijfel niet gaan.’’
,,We zien inmiddels ook een afname in de vaart bij het containervervoer nu er vanaf zee veel minder wordt aangevoerd. Het zal een groot economisch kostenplaatje gaan betekenen, maar neem vooral geen risico.’’
Ook bevrachters passen werk aan. ,,We hebben instructies uitgeschreven aan schepen hoe te handelen aan boord met betrekking tot de aanmeldprocedures en los- en laadprocedures en de checklist’’, zegt Jeffrey Smith van Interstream Barging. ,,Naar klanten toe heeft het nog geen gevolgen.’’

‘Verbod op clausules’
De Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) heeft haar bezorgdheid uitgesproken in een brief aan minister Cora van Nieuwenhuizen. ,,Al voor de uitbraak van het coronavirus verkeerde de binnenvaart in een recessie. Door onder meer afname van goederenstromen zoals steenkool en diervoeders was het laatste kwartaal van 2019 bijzonder slecht. Nu gaat het nog veel harder bergafwaarts’’, schrijft ASV aan de minister.
,,Contracten worden ontbonden, tarieven gehalveerd, en ‘corona-clausules’ op de charter geplaatst, waarbij de schipper gedurende weken geen vergoeding ontvangt als men vanwege corona geen personeel zegt te hebben om te laden of te lossen. Op dit moment zien we niet veel meer opgelegde schepen omdat de banken even een pas op de plaats maken, maar we kunnen wel aan zien komen wat de gevolgen voor deze sector op termijn zullen zijn.’’
De binnenvaartondernemers willen onder meer een verbod op ‘corona-clausules’ en uitstel van alle CCR/CESNI eisen die vanaf dit jaar ingaan (zoals geluidseisen) om het laatste deel van een eventuele financiële buffer niet aan te hoeven spreken. Ook keuringen die moeilijk of niet meer uit te voeren zijn dienen uitgesteld te worden, vindt ASV. Ze denkt dan aan keuringen vanwege hygiënecode, brandblussers, reddingsvesten en dergelijke. Kosten voor de binnenvaart, zoals havengeld en doorvaarkosten, zouden zoveel mogelijk teruggebracht moeten worden. Ook, zo stelt ASV, is er een tekort aan ligplaatsen voor de lange termijn en is een eenvoudig en eenduidig Europees formulier nodig waarmee bemanning kan reizen van en naar boord.

North Sea Port
Aanvullend aan het Crisisteam is in North Sea Port ook een Taskforce-team operationeel. ,,De inzet is om, waar mogelijk en veilig, de scheepvaart en alle daarbij horende nautische facetten door te laten gaan in North Sea Port. Van mogelijk oponthoud bij schepen, inzet van loodsen en sleepdiensten en bootlieden/vastmakers, bedieningen van bruggen en sluizen, tot laden en lossen, en vervoer via achterlandverbindingen’’, zegt een woordvoerder.
Voor scheepvaart geldt dat deze, zoals gebruikelijk, de Maritime Declaration of Health, moet invullen. Deze procedure staat in nauwe afstemming met de gezondheidsdiensten. Zodra op dit formulier een enkele vraag met ‘ja’ wordt beantwoord, wordt de gezondheidsdienst direct betrokken. Een aantal terminals hanteert ook temperatuurmetingen.

Cruises en rivier cruises zijn tot op zijn minst 17 april geannuleerd en veerdiensten draaien aangepaste dienstregelingen met minder passanten. De havens van Rotterdam, Amsterdam en Antwerpen draaien (op het moment van ter perse gaan van deze krant) goed operationeel door. Ook op hun website wordt uitgebreide info gegeven.

Op de website van Koninklijke
BLN-Schuttevaer en CBRB wordt nieuws rondom corona en binnenvaart uitgebreid behandeld.