Het schip van het jaar, de veerpont Bryggen. (foto NMT)

Vijf bedrijven, onderzoekers en ontwerpers kregen een prijs uitgereikt tijdens het jaarlijkse Maritime Awards Gala voor een bijzondere, praktisch inzetbare innovatie. Dat gebeurde in De Doelen in Rotterdam. De prijswinnaars in het kort.

Elektrische veerpont
De prijs ‘Schip van het jaar’ ging naar Damen Shipyards Group voor de elektrische veerpont Bryggen die door Arriva voor het openbaar vervoer in Kopenhagen wordt ingezet. De Bryggen is volledig emissievrij door een elektrische voorstuwing middels batterijen en kan tachtig personen vervoeren. Daarnaast ontwikkelde Damen een innovatief aanmeersysteem: het is volledig automatisch om de laadtijd zo lang mogelijk te maken. Het laadsysteem wordt automatisch gekoppeld aan de walvoeding tijdens het aanmeren.
Om de complexe installatie voor het varen-ontladen en aanmeren-laden goed te kunnen aansturen en bewaken, ontwikkelde Damen een systeem waarbij vanaf de brug alles kan worden bestuurd en gevolgd. De rompvorm heeft een zo laag mogelijke waterweerstand. De boeg is bovendien versterkt en voorzien van een boegschroef om goed te kunnen manoeuvreren tijdens winderige en ijzige omstandigheden.

Vaccinaties zeevarenden
De KVNR-award ging naar het RIVM – en in het bijzonder Nils van der Kolk, projectleider moeilijk bereikbare doelgroepen – voor het covid19 vaccinatieprogramma zeevarenden. Nederland was het eerste land met een uitgebreid én specifiek voor zeevarenden opgetuigd vaccinatieprogramma voor corona. Door de internationale activiteiten, het internationale karakter van de bemanning aan boord van de zeeschepen én de beperkte tijd die zeevarenden in Nederland doorbrengen, was maatwerk nodig. Daarom is een vaccinatieprogramma opgezet op basis waarvan zeevarenden, ongeacht nationaliteit, in aanmerking komen voor het vaccin Janssen.
Door het coronavirus werden reders en zeevarenden ook geconfronteerd met zeer beperkte reismogelijkheden en alle uitdagingen van dien. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft al in het voorjaar 2020 snel gehandeld door een Contingency Plan (CP) voor de zeevaart in het leven te roepen.
Hiermee werden verlopen certificaten van zeevarenden generiek verlengd, zelfs meermaals en tot op de dag van vandaag. Dit was noodzakelijk, omdat zeevarenden vrijwel niet meer konden reizen om dat zelf te doen. Hetzelfde gold voor extern bezoek aan de schepen en onderhoudswerkzaamheden. Nederland was één van de eerste landen wereldwijd met een generieke verlenging.

Wind-assisted voortstuwing vrachtschepen
De Maritime Designer award ging naar dr. ir. Lex Keuning voor de verbeterde aerodynamische prestaties via de Magnus Rotor voor sail assist. De toepassing van zeilvermogen voor de (hulp) voortstuwing van vrachtschepen neemt een grote vlucht. Een van de systemen die momenteel worden ingezet, is de Magnus Rotor. Dit systeem is bekend vanwege zijn eenvoud, bedieningsgemak, hoge lift (opwaartse kracht), betrouwbaarheid en bedieningsgemak.
Het gaat om verticale cilinders die op een schip worden geplaatst. Door rond te draaien geven ze het schip extra stuwkracht (in wezen hetzelfde effect als een curve-ball bij voetbal of tennis), omdat de combinatie van de eigen snelheid van het schip en de werkelijke wind een ‘schijnbare wind’ laat ontstaan (dat wil zeggen de wind die men aan boord voelt). Lex Keunings idee (een extra ‘flap’) vergoot het rendement van de conventionele rotor. In samenwerking met de TU Delft en de Polytechnische Universiteit van Milaan werd bewezen dat Keunings aanpassing efficiënter is dan die van de conventionele rotor.

3D simulaties raket verdediging
De Koninklijke Marine reikte de Van Hengel-Spengler Award uit aan Luitenant ter Zee 3e Klasse Noah Stam voor zijn afstudeeronderzoek: Parameters Determining Intercept Capabilities – SM-3 versus Various Threat Ranges. Noah Stam richtte zich in zijn onderzoek specifiek op de haalbaarheid om intercontinentale ballistische raketten te onderscheppen vanaf een marineschip.
Om materieel en personeel tegen conventionele en nucleaire ballistische dreigingen te beschermen, is Ballistic Missile Defence (BMD) essentieel. Hierbij worden interceptor missiles gebruikt en daarmee wordt ook getest in de praktijk.
Stam ontwikkelde 3D simulatiemodellen waarmee de pratijktesten nauwkeurig nagebootst kunnen worden

Onbemande autonome vaartuigen
De Maritime Innovation Award ging dit jaar naar Demcon Unmanned Systems voor onbemande autonome vaartuigen met een nieuw positioneringssysteem. Demcon Unmanned Systems produceert onbemande autonome vaartuigen (usv’s) voor inspectie-, monitoring- en onderhoudstoepassingen in ondiepe, binnenlandse en offshore wateren. Deze technologieën maken het mogelijk de inzetbaarheid te vergroten en processen te automatiseren terwijl de milieu-impact wordt beperkt, zonder in te boeten op functionaliteit en kwaliteit.
Demcon ontwikkelde een systeem voor nauwkeurige, betrouwbare en duurzame besturing van usv’s. Op basis van gestandaardiseerde systeemarchitectuur en platformontwerp kan het scheepsontwerp worden aangepast en geschaald in grootte, vermogen en stuwkracht. Hiermee is deze technologie breed inzetbaar en kan er veel verschillende apparatuur in worden geïntegreerd – in feite als op maat gemaakte usv’s.
Bijzonder is dat het systeem het mogelijk maakt om in alle richtingen te bewegen zonder bewegende stuuronderdelen, zoals roeren of draaischijf thruster-pods. Hierdoor kunnen usv’s nauwkeurig manoeuvreren. Daarnaast heeft Demcon een ‘onzinkbare’ rompvorm ontwikkeld en zijn de nieuwe vaartuigen onderhoudsarm, stil en duurzaam.