Meeuwis van Wirdum: ‘Met optimale ladingsomzet en brandstofbesparing kun je 25 duizend euro per jaar verdienen en de kosten van je abonnement dus meer dan goedmaken.’

Droogte en laag water houden de binnenvaartsector bezig. Het ‘meetbedrijf’ CoVadem speelt daarin een belangrijke rol en brengt de rivierbodem van Rijn en Waal in kaart. In gesprek met directeur Meeuwis van Wirdum.

Ellen Lengkeek

Hoe is CoVadem ontstaan als bedrijf?
,,We zijn begonnen met MARIN, Deltares en vertegenwoordigers uit de branche, met als doel de actuele waterdiepten in de rivier te monitoren via schepen. Om continuïteit aan het initiatief te geven heb ik daar met twee medeoprichters eind 2017 een bedrijf voor opgezet.’’

Hoe gaat het ‘varend meetnet’ te werk?
,,Als je zelf op je dieptemeter constateert dat het niet diep genoeg is, dan is het al te laat. Zou het niet mogelijk zijn de binnenvaartondernemer te laten kijken door de dieptemeter van het schip dat hem voor ging? Met die gedachte zijn we begonnen. Nu zamelen we elke seconde alle waarnemingen van bijna honderdvijftig schepen in en we gebruiken die om een actueel dieptebeeld af te leiden. Dat klinkt eenvoudiger dan het is, want een schip meet feitelijk alleen kielspeling. We moeten dus ook de diepgang (beladingsmeter) uitlezen, de positie van de dieptemeting herleiden uit de GPS-positie en verrekenen voor waterstand en dynamische vertrimming en inzinking van het schip. Vervolgens rekenen we alle dieptewaarnemingen om naar bodemliggingen, die dan in combinatie met een actuele waterstand ook een actuele waterdiepte geven. We verwachten nog zo’n honderd schepen nodig te hebben om de Rijn continu goed in beeld te kunnen brengen.’’

De schipper betaalt jaarlijks zo’n 1000 euro. Waarom is dat als hij zelf de data levert?
,,We maken veel kosten om van de gegevens een dieptebeeld te maken. Aan de individuele gegevens van een schip hebben wij alleen iets als we die kunnen combineren met de gegevens van vele anderen. Dat combineren is complex.’’

Wat levert dat op?
,,Om meerwaarde volledig te kunnen waarmaken moet de vloot nog flink groeien. Maar we hebben berekend dat de schipper door optimale ladingsomzet en brandstofbesparing 25 duizend euro kan ‘verdienen ’per jaar. Met elke goede reis kun je de kosten van het abonnement dus meer dan goed maken.’’

Wat is er mis met de Minst Gepeilde Diepte door Rijkswaterstaat? Dat heeft toch altijd volstaan?
,,MGD is niet altijd beschikbaar en beperkt zich tot Nederland. Het geeft een indicatie van de meest ondiepe plek in de vaarweg. Dat betekent dus niet dat je als schipper met een dieper afgeladen schip niet je reis kunt vervolgen. Je hebt ook info nodig over de maximaal beschikbare diepte op beperkende passages. Dat vertelt een MGD niet. Er valt veel winst te behalen door, rekening houdend met de karakteristiek van je schip, de belading en de vaarweg, steeds de optimale route te kiezen. Daarvoor is inzicht nodig over de gehele vaarweg.’’

Zien we straks de schepen zigzaggend door de rivier gaan?
,,Je bent als schipper zelf verantwoordelijk voor het pad dat je op de rivier kiest. CoVadem helpt met het inschatten van de beschikbare vaardiepte en het optimale pad. Deze informatie kan ook gebruikt worden voor het slim aansturen van bijvoorbeeld een autopiloot.’’

Waarom doen nu ‘maar’ honderdvijftig schepen mee, als het belang zo groot is?
,,Een schip moet compatibel zijn. Er is een uitleesbare beladingsmeter nodig, een uitleesbare dieptemeter en een GPS. Een zorg bij sommige schippers is het ook delen van data met een derde partij. Wij zeggen: data gedeeld door de gebruiker blijven van de gebruiker. En een partij die data deel, krijgt korting op de afname van het product. Die afspraken leggen wij ook vast.

Eerst zien, dan geloven?
,,We horen inderdaad ook schippers die pas data willen delen als de werking van CoVadem volledig bewezen is. Dat laatste is lastig, want om het mogelijk te maken hebben we genoeg data nodig. Een beetje kip-ei dus. Als je als sector graag over deze informatie wilt beschikken, dan is het goed om er zelf wat voor te doen, door data te gaan delen. Hoewel willen wachten tot genoeg anderen daar al toe besloten hebben begrijpelijk is, rem je daarmee ook de snelheid waarmee een dienst als deze beschikbaar komt.’’

Hoe ziet CoVadem de toekomst van binnenvaart versus de droogte?
,,De rivier wordt steeds afhankelijker van neerslag, het klimaat wordt grilliger, en daarmee ook de fluctuaties in de rivierconditie. Wil je daar zo goed mogelijk op anticiperen dan wordt aanvullende informatie zoals wij die willen leveren steeds belangrijker. Uiteindelijk is de voorspelbaarheid van een transportmodaliteit een belangrijke factor voor de marktpositie.’’

En nu?
,,Prioriteit voor ons is op dit moment de opschaling van het aantal metingen en het beschikbaar maken van de dieptekaart in de systemen van onder meer Tresco, Periskal en Stentec. Als gevolg van COVID-19 hebben we een vertraging opgelopen. We konden een periode simpelweg niet aan boord, en een aantal leads in de cruisevaart staat on hold als gevolg van de impact van de crisis in die sector. Desalniettemin zetten we vol in op opschaling en hebben er vertrouwen in van waarde te kunnen zijn voor iedere schipper op de rivier en stakeholders.’’