Een van de acht ‘Donald Duckies’ van de NRV, met sleep, opvarend in Gernsheim.
(Foto: De Binnenvaart)

De Nederlandsche Rijnvaartvereeniging (NRV), in binnenvaartjargon de ‘Steenkolen’ genoemd, was drieëntachtig jaar een begrip. Deze dochteronderneming van de Steenkolen Handelsvereeniging (SHV) groeide uit tot een van de grootste Rijnrederijen van Nederland. Uiteraard is de NRV groot geworden door het vervoer van steenkolen.

Jos Hubens, ambassadeur De Binnenvaart.

Op 1 april 1896 werd de Steenkolen Handels Vereeniging (SHV) opgericht, die in 1911 de NV Transport Maatschappij oprichtte. In januari 1920 droeg de SHV al haar grote schepen over aan de NV Transport Maatschappij.
Op 1 februari 1920 werd door de NV Transport Maatschappij en Schroers Reederei GmbH, NV Willem van Driel’s Stoomboot en Transportondernemingen en de Stoombootdienst ‘Keulsche Vaart’ de vennootschap onder de firma Nederlandsche Rijnvaartvereeniging (NRV) opgericht. In 1931 werd het vennootschapscontract door Willem van Driel opgezegd, zodat de NRV-vloot praktisch identiek werd aan de NV Transport Maatschappij. Vanaf 1946 voeren alle schepen onder de NRV vlag.
De NRV heeft totaal 281 sleepschepen, vierenzestig stoomsleepboten, veertien motorsleepboten, dertig motorschepen, twee duwboten, twee havenduwboten, vierentwintig duwbakken en vele andere vaartuigen in beheer gehad.

Grotius
In 1926 werd bij scheepswerf Piet Smit in Rotterdam onder bouwnummer 388 en voor rekening van de Ned. Transport Mij (in 1945 NRV) het grootste sleepschip aller tijden in Europa gebouwd. Op 28 mei 1926 werd het schip gedoopt en te water gelaten. Het kreeg de naam Grotius, de Latijnse naam van Hugo de Groot (1853-1645), Nederlands rechtsgeleerde, staatsman én grondlegger van het internationaal zeerecht. Hij werd in 1607 advocaat fiscaalrecht aan het Hof van Holland en in 1613 pensionaris van Rotterdam. De Groot werd in 1618 in Slot Loevestein gevangen gezet en ontsnapte daarna in een boekenkist, naar Parijs.
De Grotius was 130,60 meter lang, 14,29 meter breed, de aflaaddiepte bedroeg 3,13 meter en had een laadvermogen van 4207 ton groot. Het schip werd voor die tijd zeer modern uitgerust. De zes ruimen, elk 18.50 meter lang en 10,95 meter breed, konden per ruim 700 ton lading bergen. Deze ruimen werden niet afgedekt met luiken.

Mooiste sleepboten
In 1956, een jaar voordat de duwvaart op de Rijn verscheen, bestelde de Nederlandsche Rijnvaartvereeniging NV bij de scheepswerf L. Smit & Zn. in Kinderdijk acht motorsleepboten voor de vaart op de Benedenrijn. Het verhaal gaat dat in de bouwopdracht stond dat de sleepboten voldoende vermogen moesten hebben om de Grotius naar het Ruhrgebied te kunnen slepen.
Alle acht sleepboten waren 34,50 meter lang, 6,88 meter breed met een diepgang van 1,85 meter. Ze kregen de namen Atla, Dula, Embla en Frigga. Deze zogenaamde A-sleepboten (de namen eindigen met de letter A) werden uitgerust met een 600 pk Werkspoor. De zogenaamde I-boten, Logi, Norvi, Westri en Wingi, waren voorzien van een 600 pk Bolnes. Maar eigenlijk hadden alle boten veel te weinig pk’s.
De sleepboten kregen de bijnaam ‘Donald Duckies’ vanwege de gebogen dakconstructie van de stuurhut, naar het matrozenpetje van Donald Duck. Zij waren slechts zo’n tien jaar in bedrijf. Naar de mening van sommige waren dit de mooiste sleepboten van de Rijn.
De Logi is nog tijdelijk voorzien van een duwsteven en werd bij wijze van proef als duwboot ingezet. Maar dit bleek toch niet zo’n succes.
Alle acht sleepboten werden eind zestiger jaren opgelegd en in 1970 verkocht aan Americo Towing in Singapore en kregen de naam Jeddy, aangevuld met een Romeins cijfer.

Scheepsmodellen
Momenteel is de heer Schön uit Homberg bezig met het bouwen van een NRV sleepboot uit de serie van de Donald Duckies. Binnenkort is deze te zien in het Binnenvaartmuseum in Dordrecht aan boord van de René Siegfried.
De heer Harm Schön, lid van vereniging De Binnenvaart, heeft het Binnenvaartmuseum al eens twee prachtige scheepsmodellen geschonken. Het zijn de zusterschepen Njord en Triton. Deze fraai gelijnde Rijnsleepboten behoorden tot de sterkste sleepboten van de rederij Nederlandsche Rijnvaartvereeniging.
Daarnaast is er een scheepsmodel van de stoomradersleepboot Ragnar van de ‘Steenkolen’, gevaren op de Rijn tussen 1922 en 1956, te bewonderen. Samen geven zij een overzicht van de sleepboten van de Nederlandsche Rijnvaartvereeniging door de jaren heen.